Page 34 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 34
tarih çevresi
SONUÇ
Su, insan yaşamında vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Bu nedenle günümüzde olduğu gibi
tarihi süreç içerisinde de insanlığın en kıymetli ihtiyaç maddesi olmuştur. İnsanlar, bu ihtiyaçlarını
kolaylıkla karşılayabilmek için genellikle su kaynaklarının bulunduğu çevrelerde yerleşmeyi tercih
etmiştir. Suyun yetersiz olduğu dönemlerde de binlerce yıl öncesinden itibaren tatlı su kaynaklarını
bir kanal ile yerleşim alanlarına akıtmayı, bentler inşa ederek suyu depo etmeyi, tepelerin yamaçlarına
galeriler açarak yeraltı sularını kaynak suları haline getirmeyi başarmış ve şehirlere getirilen sular to-
prak künkler ile oluşturulan şebeke sistemleri içerisinde çeşme, hamam, sarnıç gibi yapı elemanlarına
akıtmışlardır.
Suyun Osmanlı kültürü içerisinde de ayrı bir önemi vardır. Osmanlılar, özellikle İstanbul’da
yerleşim bölgelerine su getirebilmek için kilometrelerce su-yolları ve çeşitli su tesisleri inşa etmişle-
rdir. Bilhassa Mimar Sinan’ın su-yolları ile İstanbul kentine su taşınmıştır. İstanbul, tarihinde kemer-
lerden sarnıçlara, bentlerden çeşmelere sayısız pek çok yapıyla bu güne kadar köklü bir su kültürüne
sahip olmuştur.
Özellikle 16. Yüzyıldan sonra su işlerinde görülen artış ile birlikte, su-yolculuk mesleğinin
önem kazanması ve kurumsallaşması sonucunda su işleri ile ilgili olarak bazı yolsuzluklar gündeme
gelmiştir. Bu yolsuzlukların önüne geçebilmek için pek çok emir ve ferman da çıkarılmıştır. Çok genel
olarak bu yolsuzluklar;
• Zimmete para geçirme
• Rüşvet karşılığında konaklara ve ileri gelen devlet adamlarının evlerine su verilmesi
• Usulsüz ve haksız su dağıtımı
• Su-yollarının geçtiği yerlere özellikle bağ ve bahçe yapılarak sulama kolaylığının haksız yere
sağlanması
• Su-yollarının etrafına ev yapılması
• En üst makamda bulunan Su-Yolu Nazırlarının adaletsiz tutum ve davranışları
• Su-yolcularının görevlerini layıkıyla yerine getirmeyip, haksız kazançlara sapmaları
• Su-yollarında kullanılan malzemelerin alımında, kontrolünde ve kullanımlarında bu işlerle
ilgilenen su yolcuların yolsuzluklar yapmaları
şeklinde özetlenebilir.
Araştırmamızda özellikle 19. Yüzyılın ilk yarısında su-yolları ile ilgili yapılan yolsuzluk olay-
larına değindik. Görülmektedir ki su-yolları ile ilgili yapılan yolsuzluklar yalnızca bu dönemde değil
ondan önceki dönemlere değin uzanmaktadır. Bu dönemde yaşanan yolsuzluk, iltimas, rüşvet ve ben-
zeri usulsüzlüklerin günümüzde de sergilendiğini söylemek yanlış olmasa gerektir.
34
