Page 108 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

9.Tıkıç Düzü’nde 5 Doğu: Kabristan. Kuzey: Dere. Batı:

dönüm Kavasoğlu Mehmed tarlası. Güney:

Müftüzâde Mustafa Efendi tarlası.

Toplam 19,5 dönüm

Not: Parantez içinde yazılan yerler 1937 yılındaki sınırlardır (YA-MAY-K6-027).

Yediyıldız ailesinin elindeki tarlaların ikinci bir listesi 1937 yılına aittir.
Ailenin büyüğü yine Mustafa Asım Efendi’dir. Bu sefer liste Aybastı’da
kurulan Emlak Tahrir Komisyonu tarafından hazırlanmıştır. Tarlaların
mevkiini, cinsini, mesahasını, kıymetini, vergi nispeti ve miktarını içeren ve
Arazi Tahririne Ait İhbarname adını taşıyan bilgi formları doldurularak
Mustafa Asım’a gönderilmiştir. Formda bildirildiğine göre yükümlülerin İdare
Heyeti’ne itiraz hakkı vardır. Dört ihbarnameden ikisi Hoşkadem’deki on üç
parça tarlaya aittir. Birinci forma sığmadığı için ikincisi kullanılmıştır. Her
ikisi de aynı tarihlidir (6.9.1937). Üçüncü ihbarname (26.5.1937) ailenin Eceli
köyündeki Tıkıç Düzü adlı yerine, dördüncü ihbarname (17.11.1937) ise
Sevdeş/Alacalar köyünün Ayandon mevkiindeki tarlasına aittir. Mustafa
Asım’ın bu ihbarnamelere10 itiraz edip etmediğini bilmiyoruz. Ancak birinci
ihbarnameden iki ay sonrasının tarihini (8.11.1937) taşıyan Osmanlıca yazılı
başka bir belgede11, altı yerin sınırları belirlenmiş12 ve bunlardan üçünün
kıymetleri yükseltilmiştir13. Buradan itiraz sonucu bu üç yerde sınırların
genişletildiğini, dolayısıyla da kıymetlerinin artırıldığını düşünebiliriz. Bu altı
yer tahminimize göre, Devlet tarafından 18. Yüzyılda aileye tahsis edilmiş ve
üçüncü nesilde Molla Ömer ile Arife arasında ikiye bölünmüş yerler olmalıdır.
Zaman içinde bozulan sınırlar, muhtemelen bu tahrirden sonra itiraz üzerine
düzeltilmiştir. Analizimizin asıl dayanağını oluşturmak üzere, burada söz
konusu formların esasına uyarak bunlardaki verileri tek bir tablo haline
getirmiş bulunuyoruz (Tablo 2).

İki tabloyu karşılaştırdığımızda, ikinci Tabloda tarla sayısının arttığını,
birinci Tabloda olan arazilerden bazılarının tarla ve çalılık diye ikiye ayrılarak
kaydedildiğini görüyoruz. Milli Mücadele’nin başladığı 1919 yılında
hazırlanan listedeki dokuz arazi parçası Osmanlı toprak rejimine göre devletin
vaktiyle, 18. Yüzyıl ya da daha öncesinde, Yediyıldız ailesine tahsis ettiği
arazilerdir. İkinciler ise Cumhuriyet döneminde iktisap edilmiştir. Şimdi
birinci listeden başlamak üzere, gerektiğinde diğer liste ile karşılaştırarak,
Yediyıldız ailesinin arazilerinden her birinin hem geçmişe hem de günümüze

10 Bu ihbarnameler için bkz. YA-MAY-K6-161, 162, 163, 164.
11 Belge Osmanlıca yazılmış fakat yeni rakamlarla tarih atıldıktan sonra yeni
yazı ile “Aybastı Nahiyesi Emlak Komisyonu” yazılmış ve Mustafa adlı birisi
tarafından imzalanmıştır (YA-MAY-K6-027).
12 Bu yerler şunlardır: Sarıyar, Hacıyeri Tarla, Kayaboynu Tarla, Kayaboynu
Çalılık, Göğüç Çalılık, Göğüç Tarla. Görüldüğü gibi İhbarnamede Göğüş olarak
yazılan kelime burada Göğüç olmuştur.
13 Bunlar Kayaboynu Çalılık, Sarıyar ve Hacıyeri’dir.

107