Page 79 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 79
tarih çevresi
Tunuslu Hayreddin Paşa’nın Islahat’a
Dair Görüşleri İle İlgili Bir Belge
Prof. Dr Selda KILIÇ
Öz Tunuslu Hayrddtin Paşa’ya II. Abdul-
hamit, Kanun- Esasi, Avrupa ile ilişkiler, Jan-
Tanzimat’la başlayıp Meşrutiyet ile darma Teşkilatı ve Islahat konusu ile ilgili
devam eden çağdaşlaşma hareketi monarşik sorular yönelttiğini, Paşa’nın da bunu bir la-
sistemden, parlementolu meşruti bir yönetim yıha şeklinde Sultana arz ettiğini görüyoruz.
sistemine geçişle noktalanmıştır. Anayasa ça- Buradaki önemli konulardan birisi Padişah`ın
lışmalarının başlangıcından itibaren yakından Avrupa Devletlerinin Osmanlı içişlerine karış-
ilgilenen, hatta tahta çıkabilmek için Kanun-ı malarını önlemek için, anayasa marifeti ile en-
Esasi`yi ilan etme sözünü veren II. Abdülha- gellenip engellenemeyeceği meselesidir.
mit, Kanun-ıEsasi ilan edilip, Meclis açıldık- Aslında anayasal çalışmalara başından beri
tan kısa bir süre sonra 1877- 1878 Osmanlı- karşı olan II. Abdulhamitin, Avrupanın iç iş-
Rus savaşını da bahane ederek Meclisi kapat- lerine karışmalarından o kadar bunalmıştır ki,
mıştır. Bundan sonra da 1908`de II. Meşruti- anayasal bir çerçeve içerisinde olsa bile bu
yet`in ilanına kadar anayasa taraftarlarının konuya bir çözüm aradığı görülmektedir.
mücadelesi başlamıştır. İşte Osmanlı
Devleti`nin birçok sorunla karşı karşıya kal- Anahtar Kelimeler: Kanun-i Esasi, Tu-
dığı bu dönemde padişah çevresindeki güven- nuslu Hayreddin Paşa, II. Abdulhamit, Parla-
diği bürokrat ve aydınlara sorunları danışmış, menter Sistem, Meclis-i Mebusan
onların fikirlerini almıştır. Bunlardan birisi de
Tunuslu Hayreddin Paşa’dır.
77
