Page 78 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

DİPNOTLAR İsa Seyf, a.g.e. ,s.40.
BOA ,YEE, a.g.n.
J.Naibyan, II.Meşrutiyet Döneminde Türk-İran Mü- İsa Seyf, a.g.e. ,s.40.
nasebetleri, (D.T.2444) Ankara 1979, s.28. BOA ,YEE ,a.g.n.
Fermanın metni için bak: İsa seyf, a.g.e. ,s.42.
İsa Seyf, İran’da Meşrutiyet 1906,(D.T.18),Ankara Dr.Razi,Tarih-i Muvfassal-i İran, Tahran,s.514.
1960, s.19. BOA ,YEE ,a.g.n.
BOA , YEE, a.g.n.
Ahmet Ağaoğlu, İran İnkılabı, Ankara 1911, s.77. BOA , YEE, a.g.n.
İngilizler bu işin gerçekleşmesi için, şah’a 1.500 İn- BOA ,YEE, a.g.n.
Yeni şah M. Ali Meşrutiyet hareketini baltalamak
giliz sterlini vermişlerdir. Edward Brown, The
Persian Revolution, Cambridge 1910, s.31; için çok uğraşmıştır. Onun içinde meşrutiyet
J.Naibyan,a.g.e.,s.32. taraftarı olmayan Atabek’i Sadrezemlığa
İsa Seyf, a.g.e,s.18. atamıştır. Ancak Atabek 31 Ağustos 1907’ de
1876 Osmanlı Anayasası ile 1906 İran Kanun-ı Meclis’ten çıkarken Azerbeycan hürriyetçi-
Esasisi’nin bir çok benzer noktası vardır. 1876 lerinden fedai Abbas Ağa adlı bir kişi tarafın-
Osmanlı Anayasası, 1906 İran Anayasası’nı dan öldürülmüştür. Atabek öldürüldükten
etkilemiştir. Melikzade,Tarih-i İnkılab-ı sonra, şah çaresiz olarak meclisin teklifini
Meşrutiyet-i İran,Tahran 1328, s.124. kabul ederek aydınlardan Nasir-ül Mülk’ü
İsa Seyf, a.g.e. , s.18-19. sadrazam seçmiştir. İsa Seyf, a.g.e. ,s.54.
J.Naibyan, a.g.e, , s.28. BOA ,YEE , a.g.n.
Melikzade, a.g.e.,s.147. BOA ,YEE ,a.g.n.
Rusya %3 faizle Fransa’dan aldığı borcu %5 faiz ile İngilizler benzer bir politikayı Irak bölgesi için de
İran’a vermişti. uyguluyorlardı. Selda Kılıç, “Osmanlı De-
J.Naibyan,a.g.e. ,s.29. vleti’nin Uzak Eyaleti Irak’a Dair Bir Islahat
Ahmet Ekrem, Bugünkü İran, 1942, s.44-45. Programı Önerisi”,(yayınlanmamış makale).
Hakkı Rafi Ayyıldız, İran, İstanbul 1937, s.15. J.Naibyan,a.g.e. ,s.84.
Muzafereddin şah’ın damadı da olan Ayniddevle bu BOA ,YEE ,a.g.n.
dönemde Sadrazamlık yapmış, daha sonraları İsa Seyf, a.g.e. ,s.69.
Vali olarak Azarbeycan’a gönderilmiştir. İsa BOA ,YEE ,a.g.n.
Seyf, a.g.e. , s.6. BOA ,YEE ,a.g.n.
“İran İnkılabı hakkında vuku bulan istinadata ve BOA ,YEE ,a.g.n.
tefasil-i ahvale dair eski Tahran Sefiri
şemseddin Beyin arizası” , Başbakanlık Os- BOA ,YEE ,a.g.n.
manlı Arşivi, Yıldız Esas Evrakı,Karton
No:14, Evrak No:1365, Zarf No:126, Kutu
No:10.(Bundan sonra ,BOA. ,YEE.,adı geçen
numaralar:a.g.n.)

76