Page 20 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Paşa’yı Üsküdar üzerine yürümekle görevlendirdiğini söyledi.3 Yukarıda da belirttiğimiz gibi bu kriz
döneminde Fransa, Mehmed Ali Paşa’nın tarafında yer almış ve Osmanlıların Akdeniz’deki varlığına
karşı düşmanca tutumunu ortaya koymuştu. Çünkü Fransa’nın Mısır üzerinde Napolyon’un 1798 seferi
ile belirginleşen bir ilgisi vardı. Mehmed Ali Paşa’nın siyaseti, Fransa’nın Mısır’da manevi varlığını
da ifade ediyordu. Fransızlar, Mısır’ın padişaha ait olmasından daha çok Mehmed Ali’ye ait olmasını
her bakımdan kendi çıkarları için daha elverişli görmekteydi.4 Elçi Roussin’in bu beklentilere cevap
veremediğini ve Mehmed Ali Paşa ile istenilen antlaşmanın yapılamadığını gören Fransız hariciyesi bu
görevi yerine getirecek bir diplomat arayışına girişti. Bu görev için Fransız hükümeti seçimini, parlak
zekâsı, dışişlerindeki tecrübesi, üslubunda hem yumuşaklığı hem de sertliği aynı anda barındırması
gibi yetenekleriyle Mehmed Ali Paşa’yı uzlaşma yoluna çekmekte başarılı olacağına inandığı Baron
Boislecomte’u tercih ederek onu özel bir misyon ile meselenin çözümü için Mısır’a gönderdi.5

Boislecomte’un Doğu Misyonu
Öncelikle Boislecomte’un diplomatik kariyerine baktığımızda Baron’un, Fransa’nın beklentile-
rini yerine getirebilecek bir birikime sahip olduğu görülmektedir. 1796’da doğan Baron 1814 yılın-
da diplomasiye girmişti. Diplomatik kariyerine Haziran 1816’da Viyana’ya üçüncü sekreter atanarak
başlayan Boislecomte, 3 yıl sonra Ekim 1819’da, Saint-Petersburg’da ikinci sekreterliğe yükselmiştir.
Baron buradaki görevi esnasında Troppau ve Verona’da İtalya’da mutlakıyetin kurulmasıyla baş
gösteren devrimci hareketlerin tehditkâr zararlarına karşı koymak amacıyla düzenlenmiş olan kon-
feranslara katılımcı sekreter olarak iştirak etmiştir.6 1821-1823 yılları arasında Saint-Petersburg’da
maslahatgüzarlık görevine yükselen Baron, ardından 1824-1825 yıllarında Madrid’de birinci sekreter
ve maslahatgüzar olarak görev yapmış; Eylül 1825’ten diplomatik kariyerine Fransa Dışişleri Bakan-
lığı’nın siyasi bürosunda şef yardımcısı olarak devam etmiştir. Boislecomte’un Londra’da Polignac
ile taşınması ona yeni fırsatlar doğurmuştur. Bilhassa Polignac’ın dışişleri bakanlığına getirilmesi
Boislecomte’un bakanlık bünyesinde yüksek bir göreve, bakanlığın yönetiminin başına, atanmasın-
da etkili olmuştur. Asıl önemlisi Boislecomte’un, Rusların İstanbul’u ciddi olarak tehdit ettikleri
1829 güzünde Polignac’ın öncülüğünde Osmanlı İmparatorluğu’nun paylaşılmasına ve İstanbul’un
başkent olacağı bir Yunan devletine yönelik planların içinde olmasıdır.7 Buradaki görevine 1830 Tem-
muz İhtilali nedeniyle geri çekilene kadar devam eden Boislecomte, 1830 yılında tahta çıkan Louis
Philippe’in hükümdarlığının ilk yıllarında, Victor de Broglie’nin dışişleri bakanlığına geleceği tarihe
kadar dışişlerinden ve görevinden uzak kalmıştır. Victor de Broglie’nin dışişleri bakanı olmasının ar-
dından Boislecomte, “Türkiye’nin paylaşılması ve Avrupa’nın yeniden organize edilmesi” projesinin
yani “Doğu Misyonu”nun gerçekleştirilmesi ve tamamlanması için yeteneği ve dışişlerindeki hüneri
sayesinde yeniden göreve çağrıldı.8

8 Nisan 1833 tarihli bir görevlendirme yazısını alan baron vakit kaybetmeden bu ayın ortalarında
Fransa’dan hareket ederek 29 Nisan’da İskenderiye’ye ulaştı ve burada Fransa’nın İskenderiye genel
konsolosu olan Mimaut tarafından karşılandı. Boislecomte’un Mısır misyonunun amacını Broglie
tarafından kendisine verilen talimatnamede açıkça belirtilmektedir. Broglie, bu resmi yazıda döne-
min siyasi yapısı üzerinde durarak, hâlihazırda Rus filosunun boğaza giriş yaparak demirlediğini,
Fransız büyükelçisi Roussin’in, Mehmed Ali Paşa’ya bir takım barış şartları önererek kendisini barışa
çağırdığını; ancak Mehmed Ali Paşa’nın barışa yaklaşmadığını belirtmiştir.9 Broglie’ye göre Suri-
ye’nin Mısırlılar tarafından işgal edilmesi bir bakıma bir Avrupa sorunuydu ve Mehmed Ali Paşa’ya

20