Page 26 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

MATEMATİK TARİHİNE BAKIŞ VE MATEMATİĞİN
ÖZELLİKLERİ

Prof. Dr. Fikri Akdeniz

Matematik, zihinsel fonksiyonların gelişmesini sağlayan, yaşamı kolaylaştıran simgelerle ifade edile-
bilen kendine özgü bir dili olan bir bilim dalıdır.

Matematik: Kimse engel olmadan çok çalışıp bağımsız olarak üretebilme özgürlüğünü içinde
barındıran bir bilim dalıdır.

Tüm canlı varlıkların en zekisi olan insanın ilkel devirlerde matematiğe ilk olarak sayma ile başladığı
sanılmaktadır. Bu düşünceyi doğrulayan mağara resimlerine rastlandığı bilinmektedir. Yine kalıntılara
göre M.Ö. 25000 yıllarında mağara duvarlarında geometrik şekiller yapıldığı anlaşılmaktadır. M.Ö.
10000 yıllarında tarımla uğraşıldığına göre, en azından ürünü için insanların kullandığı bir matematik
vardı. Uygarlıkla birlikte matematiğin de geliştiği görülmektedir. Özellikle Mezopotamya, Mısır’ın
Nil vadisi, Ege kıyılarımız ve Hindistan’daki ovalık bölgelerde tarihi gelişim içinde matematik de
gelişmiştir. Matematiğin ya da herhangi bir bilimin gelişmesini izlerken unutulmaması gereken bir
nokta vardır: Tarihin karanlığında gömülü kalmış bir çalışmanın canlı olabileceğidir. Her dönemden,
şimdi bizde antika ilgisi uyandıran bir yığın ayrıntılı çalışma kaldığı gösterilebilir. İlkel sayma bece-
risini aşan matematiğin M.Ö. 4000 yıllarına uzanan bir tarihi olduğu görülmektedir.

Matematikçiler sayılar arasındaki ilişkilerde mistik özellikler aramaktadır. Burada doğruyu bulma
çabası egemendir. Matematikte her atılım daha önceki birikimin üzerine bir açılım ve genişleme ge-
tirmiştir. O halde matematik yaşam kadar eski, yaşamla birlikte gelişen, insanlık tarihi ile paralel bir
gelişim gösteren bilim dalıdır. İnsanın insanlaşma sürecinde matematiğin gelişim seyri de izlenebilir.
Matematikçilerin gözünde matematiğin üstün değeri işe yaramasında değil kendine özgü mantıksal
kesinliği ve estetik yapısındadır.

Aritmetik tarihinde bilgi kaynakları nedir?

Bu sorunun yanıtı olarak:
a)Mağara ve kaya duvarlarına yazılan yazı, resim ve semboller.
b)Papirüsler (M.Ö. 3000 yıllarında kullanılmaya başlandı).
c)Kil tabletler (M.Ö. 2500 yıllarına ait belgeler).

26