Page 175 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

"Değişmez Genel Başkanlık" geleneğini Türk aydını "Milli Şef"ini böylesine
kurumsallaştırmak, buna ek olarak "Milli Şef" engin bir coşku ile karşılamıştır. Bunun nedeni
sıfatını kabul etmek, Türk siyasal sistemini, ise bellidir. ". O yıllarda totaliter yönetim
Almanya'da Hitler-Führer, İtalya'da modası salgın halinde idi. Almanya, İtalya,
Mussolini-Duçe "totaliter" rejimlerine daha da Rusya ve Japonya gibi dev memleketlerin yanı
yaklaştırmıştır.19 İsmet İnönü'nün kendini bu sıra İberik yarımadasında, Orta Avrupa'da,
sıfatlarla bezemesi, hem hükümet, hem de Balkanlar'da, irili ufaklı bir sürü para faşist

CHP üzerindeki otorite ve etkisinin son derece rejim kurulmuştu.Demokrasiye, ihtiyarlamış,
yükselmesine neden olmuştur. devrini yaşamış, verimsiz bir yönetim sistemi
olarak bakan aydınların sayısı günden güne
B. Milli Şef'lik Karşısında Türk
Aydını,CHP Siyasileri ve Bürokrasi artıyordu."22

İsmet İnönü, CHP'nin "Değişmez Genel Türkiye, siyasal anlamda dar ve sıkı bir
Başkanı" ile birlikte, "Milli Şef" olurken dönemden geçerken, aydın kesimin büyük bir
benzer siyasal rejimlerin uygulandığı ülke bölümü ile, devletin nimetlerinden
liderleri gibi, örneğin bir Adolf Hitler'in faydalanarak oldukça rahat bir yaşam
Almanya'da nasyonal sosyalizmi, bir Benito düzeyine ulaşmış bulunan CHP'nin önde
Mussolini'nin İtalya'da faşizmi, bir Fransisco gelenleri, İsmet İnönü'yü böyle bir anlayış
Franco'nun İspanya'da falanjizmi kurarken içinde görmek istemişler, onunla
karşılaşmış olduğu bir aydın muhalefeti ile, ne bütünleşmişlerdir. İnönü'nün kendisinin de
CHP'nin içinde ne dışında yüz yüze gelmiştir. "parti-devleti" yapısının en üst katındaki yerini

Aksine Türk aydını, "Milli Şef"ini hiç daha mutlak bir hale getirmek için, böyle bir
tereddütsüz bağrına basmış, O'nun bu sıfatına bütünleşmenin gereğini anlamış olması
daha derin anlamlar vermek için, adeta birbiri gerekir.23 Bu anlamda:
ile yarış haline girmiştir.20 Nadir Nadi o "Milli Şef demek, milli hayatımızın
günlerde, "Milli Şef"lik kurumunu nasıl uyanık başı demektir."24
karşılamış olduklarını şu sözleriyle pek güzel
"Türk Milleti'ni, yaşamanın ve ölümün
anlatmaktadır:
efendisi yapan büyük kıymetlerin ta
".Milli Şeflik deyiminin ardında şefliği kendisidir."25
müesseseleştirmek isteyen bir gayret
27 Ocak 1939'da Refik Saydam
seziliyordu. Tüzük değişikliğine itiraz eden bir
Hükümeti'nin programının okunmasından
kişi çıkmadı. İtiraz etmek şöyle dursun, dünya
sonra güven oylaması öncesi yapılan
şartları değişip de İsmet İnönü Milli Şeflik ve
konuşmalarda söz alan Manisa Milletvekili
Değişmez Başkanlık payelerine üzerinden
Refik Şevket İnce, TBMM kürsüsünde:
silkip attığı güne değin biz onu avuçlarımız
patlayasıya alkışladık" 21 ".Türkiye baştan aşağı belli bir idealin,

173