Page 174 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

devletlerinin önemli başarılar kazanması, tek alınmıştır.16 Parti tüzüğünün bazı
partili yönetimin aynı döneminin iç ve dış maddelerinin bu arada değiştirilmesi için
siyasetinde başkalıklar göstermesine neden okunan gerekçesinde17 "Cumhurbaşkanı
olmuştur.14 Burada vurgulanması gereken İsmet İnönü'nün Değişmez Genel Başkan
gerçek, İnönü cumhurbaşkanlığına gelinceye olduğunu tespit ve ifade maksadı ile..." bu
dek Milli Şeflik Türk siyasi yaşamında bir değişikliğin yapıldığı belirtilmekte ve "Milli
kurum niteliği kazanmamıştır. Atatürk de Şef" in tanımlaması yapılmaktadır. Olağanüstü
sağlığında, 1927'den beri ülkenin 'banisi', Kurultay tarafından bu gerekçeye dayanarak
ulusun önderi, devletin reisi, 'Edebi Şefi'dir. hazırlanan yeni tüzüğün değişen maddeleri
Ama onun bu değişmez başkanlığı "manevi" şöyledir:18
kişiliğine bağlı adeta "fiili" bir durumdu. "Madde 2- Partinin banisi ve ebedi

Ancak tüzükte "Değişmez Genel Başkanlık" başkanı Türkiye Cumhuriyeti'nin müessesi
diye bir kurum oluşturulmamıştı. Siyasi olan Kemal Atatürk'tür.
tarihimizde bir tek kişiye "Milli Şef"
Madde 3- Partinin değişmez genel
denilmiştir. O da İsmet İnönü'dür. Türkiye
başkanı İsmet İnönü'dür.
Cumhuriyeti'nde görülen dayanışmacı
Madde 4- Partinin genel başkanlığı
Kemalizm, İsmet İnönü'nün Milli Şef'lik
aşağıdaki üç suretle inhilal edebilir;
uygulamaları ile O'nun kişiliğinde "Faşizm ve
Nasyonal Sosyalizm"i anımsatan bir A. Vefat

totaliterliğe dönüşüyordu.15
B. Vazife yapamayacak bir hastalığı
A. CHP Olağanüstü Büyük Kurultayı sabit olması halinde
(1938) C. İstifa"

İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanı Yeni tüzüğün 4. maddesinden de
olmasının ardından 26 Aralık 1938 günü anlaşılacağı üzere "Değişmez Genel

olağanüstü toplanan CHP Büyük Kurultayı, Başkanlık" kalıcı bir kurum olarak
gerçekleştirdiği tüzük değişikliği ile İsmet düşünülmüştür. Atatürk'ün sağlığında parti
İnönü'yü ülkenin 'Milli Şefi', CHP'nin de, tüzüğüne girmemiş bulunan "Değişmez Genel
'Değişmez Genel Başkanı'yapmıştır. Böylece Başkanlık", İnönü'nün Cumhurbaşkanlığı
parti devleti yönetimi Atatürk'ün ölümünden döneminde tüzükteki yerini almıştır. Yeni
sonra son adımları atmış, yeni bir döneme tüzükte açıkça "Milli Şef" kavramı yer
ayak basmıştır. Aslında bu kurultayın normal almamakla birlikte, daha önce görmüş
süresi içinde, 1939 yılında toplanması olduğumuz encümen gerekçesinde bu deyime
gerekmektedir. Atatürk'ün ölümü üzerine yer verilmiştir. Kısacası, Atatürk'ün "manevi"
partinin yeni genel başkanının seçilebilmesi kişiliğinden doğmuş, "Fiili" bir özellik
için kurultay tarihi zorunlu olarak öne gösteren 1927 Kurultayı'ndan beri süregelen

172