Page 12 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

5 Şubat 1937 tarihinde ise 6 ilke Anayasa’ya korumak için dahili sanayi himaye etmek
girmiştir. lazımdı. Bu, hariçten gelecek mallara fazla
gümrük resmi koymak, ecnebi malların ithalatını
CHP’nin 1938 yılında yayınlanan
tahdit ve tanzim etmekle mümkün olabilir. Bu
“Onbeşinci Yıl Kitabı” adlı bir resmi yayınında
himaye prensibi Büyük Millet Meclisi’nin
“Milliyetçilik” şöyle tanımlanmaktadır:
vazettiği kanunlarla temin edildiği gibi Devletin
“Türkiye Cumhuriyeti dahilinde Türk dili
tanzim edici elinin dış ticarete de müdahale
ile konuşan, Türk kültürü ile yetişen, Türk
etmesi sayesinde ithalat, ihracat ve tediye
ülküsünü benimseyen her vatandaş hangi din ve
muvazeneleri temin edilmiş ve dünya
menşeden olursa olsun Türk’tür. (…) Yeni Türk
piyasalarında Türk toprak mahsullerinin yeri
milliyetçiliğine göre, Türk milleti büyük insanlık
gittikçe genişlemiştir.
ailesinin yüksek ve şerefli bir uzvudur. Bu
… Cumhuriyet Halk Partisi’nin
itibarla bütün insanlığı sever ve milli menfaatine
Devletçiliği, hususi ve ferdi teşebbüs ve
ilişilmedikçe başka milletlere karşı düşmanlık
faaliyetlere imkan vermeyen, mülkiyet haklarını
beslemez ve telkin etmez”.
tanımayan ve bütün iktisadi faaliyetlerle her
CHP’nin “Devletçilik” anlayışı ise iki
türlü istihsal vasıtalarını Devlet elinde teksif
temele dayandırılmıştır: Bizzat devletin
eden Kolektivist ve toptan Devletçilikle asla
kuruculuğu ve yapıcılığı ile yapılması özel alakalı değildir”.
sektöre bırakılan işlerin düzenlenmesi ve
CHP’nin Onbeşinci Yıl Kitabı’nda
kontrolü. Devletçiliğin gerekçesi ise Onbeşinci
“Laiklik” ilkesi ve laikleşme süreci şöyle
Yıl Kitabı’nda şöyle açıklanmıştır: “Asırlarca
tanımlanmıştır:
yabancı milletler tarafından istismar edilen Türk
milletinin ekonomik istiklalini temin edecek, “Türkiye Cumhuriyeti, dinlerden ve
milleti ecnebi fabrika mahsullerine müşteri dinlerin koyduğu naslardan değil hayatın
olmaktan kurtaracak, yurdun iptidai maddelerini kendinden ve onun müspet icap ve
yok pahasına satıp onların ecnebi mamullerini ihtiyaçlarından mülhem olarak işleyen bir devlet
çok pahalı bir fiat ile satın almaktan çıkaracak mekanizmasıdır. Devlet ve dünya işlerinde dinin
yol, ancak Devletçilik prensiplerini kabul ve hiçbir tesiri yoktur. İşte bu prensibe Laiklik
tatbik ile mümkün olabilirdi. derler.
Yeni Türk devleti bunu temin için en … Cumhuriyetin şer’i mahkemeleri
esaslı tedbirlerini aldı. Milli endüstrinin kaldırarak ve Medeni Kanunu koyarak adli

kuvvetlenmesi için dış pazarlardan yurda birliği, medreseleri ilga ederek tedrisat birliğini
gelecek mallara yurttan çıkan malların rekabetini yapması; cemiyetin yetiştirici ve yaşatıcı şartları
tanzim etmek ve yeni kurulan fabrikaların arasından dinin tesirini kaldırması demektir.
kuruluş senelerine mahsus zaruri olarak Böylece amme haklarının en mühimlerinden biri
yaptıkları fazla masraflar dolayısile maliyet olan vicdan hürriyeti, Laiklik sayesinde en geniş
fiatındaki yükseklikten doğan nisbî pahalılığı ve ideal bir şekilde temin edilmiştir. Bir

10