Page 10 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Bu arada M. Müfit Bey, “Darılma Paşam
sonradan CHP’ye dönüşecek olan Birinci ama hayalperest taraflarınız var” der. M. Kemal
Grubun Devrimci ve Reformcu bir dünya Paşa’nın yanıtı nettir: “Bunu zaman tayin eder.
görüşüne sahip olduğu, İkinci Grubun ise; Sen yaz”.
geleneksel, muhafazakar ve popülist bir anlayışı
Latin harfi kabul edilecek.
benimsediği görülmektedir. Kurtuluş Savaşı’nın
M. Müfit Bey, bu söylenenlere
ertesinde, 1923 yılında yapılan seçimleri
inanmadığını hissettirerek “Paşam kafi kafi!”
kaybeden İkinci Grup üyeleri İkinci TBMM’ye
der. M. Müfit Bey’in hayal olarak tanımladıkları,
girememiştir. Bu dönemde Rauf (Orbay) Bey,
Atatürk dönemi içerisinde gerçekleştirilecektir.
muhalif paşalarla birlikte Terakkiperver
Geleneksel toplumun, bir Ortaçağ toplumunun
Cumhuriyet Fırkası’nı kurmuştur. Peşi sıra
kurumları olan Saltanat, Hilafet, Medreseler,
Hüseyin Avni Bey, Kara Vasıf Bey ve Selahattin
Şeriat Hukuku devrimci yöntemlerle 1920’li
(Köseoğlu) Bey de Terakkiperver Cumhuriyet
Fırkası’na girerek. Partinin İstanbul örgütünü yıllarda ortadan kaldırılacaktır. Yerlerine
modern toplumun kurumları kurulduğu gibi
kurmuşlardır. Böylece, Birinci Grup’tan kopan
Cumhuriyet rejiminin halk tarafından
muhalif kanat ile İkinci Grup birleşmişler,
benimsenmesi için yoğun çaba harcanacaktır.
ayrıca, bazı eski İttihatçılar da yeni kurulan
Partiye katılmışlardır. Bu devrimci söylem ve yöntem ile
CHP’nin modernleşme anlayışını sonraki
Mustafa Kemal Atatürk’ün ve
yıllarda (1930’larda) Üniversite Reformu’nun
Cumhuriyet Halk Partisinin Devrimcilik
mimarı ve Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip şu
Anlayışı…
şekilde açıklıyacaktır:
Mustafa Kemal Paşa, devrimci amaçlarını
“Biz tedrici tekamül kaidesini yolumuzun
çok daha önceden, daha Erzurum Kongresi
üstünde çiğneyerek, irfan yolunda
devam ederken ifade etmiştir. Ortada ne Meclis
tekamülümüzü inkılaplar(la), sürat ve şiddetle
ne de Ordu varken, Erzurum Kongresi’nin
yapmak, içtimai kanunlara yeni bir kanun ilave
hemen ertesinde (7–8 Ağustos 1919) Kurtuluş
etmek mecburiyetindeyiz”.
Savaşından sonra yapılacakları Mahzar Müfit
Bey’in (Kansu) günlüğüne şöyle yazdırmıştır: Cumhuriyetle Birlikte Gelen
Devrimler…
Zaferden sonra şekli hükümet Cumhuriyet
olacaktır. Osmanlı Devleti’nin çöküşünde Fransız
Devrimi ve Sanayi Devrimi olmak üzere iki
Padişah ve hanedan hakkında zamanı
büyük devriminin rolü olduğunu söylemek
gelince icap eden muamele yapılacaktır.
gerekir. Osmanlı Devleti her iki devrime de
Tesettür kalkacaktır.
seyirci kalarak Batı dünyası karşısında geri
Fes kalkacak, medeni milletler gibi şapka kalma sürecine girmiştir. Bu iki devrim ile Batı
giyilecektir. dünyası geleneksel toplum yapısından (tarım

8