Page 14 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

eder”. CHP, altı oklu bayrağı 1933 yılında Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Reisi Mustafa Kemal
kullanılmaya başlanmıştır. Bayrağın nasıl Paşa’nın 8 Nisan 1923 tarihli “Dokuz Umde” olarak
kullanılacağı ve şekli CHF Bayrak Talimatı’nda bilinen “Seçim Beyannamesi” de bir program
açıklanmıştır. Altı oklu bayrağın tasarımı Gazi taslağı olarak kabul edilmelidir.
Eğitim Enstitüsü’nde Resim-İş Bölümü’nde
Ülkeyi işgalden kurtaran Anadolu ve
İsmail Hakkı Tonguç tarafından yapılmıştır.
Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin partiye
Cumhuriyetin 10. yılı kutlamalarından önce altı
dönüşmesiyle ortaya çıkan CHP, kurtuluşçu ve
oklu bayraklar parti örgütlerine gönderilmiştir.
modernleştirici bir parti kimliğine sahiptir. Bu
Kemalizmin Resmiyet Kazanması… kapsamda, Kurtuluş Savaşında ülkeyi kurtaran

parti 1923 sonrası dönemde devlet kurma/ ulus
“Kemalizm” CHP’nin Mayıs 1935
inşa etme misyonu yüklenmiştir. Nitekim tüm
tarihinde toplanan Dördüncü Büyük
tek parti dönemi boyunca kabul edilen CHP
Kurultayı’nda kabul edilen CHP Programı ile
programlarına (1931, 1935, 1939 ve 1943)
resmiyet kazanmıştır. Programın “Giriş”
bakıldığında –Dokuz Umde de dahil olmak
kısmında Kemalizm ile ilgili şu değerlendirme
üzere-, yeni bir devlet, yeni bir ulus inşası açıkça
yer almaktadır:
görülmektedir. Bu kapsamda Dokuz Umde’de
“Cumhuriyet Halk Partisi’nin programına
dikkati çeken unsurlardan bazıları şunlardır:
temel olan ana fikirler, Türk Devrimi’nin
Egemenliğin millete ait olduğu,
başlangıcından bugüne kadar yapılmış olan
işlerle, yalın olarak ortaya konmuştur. Güvenlik sorununun çözüleceği,

Bundan başka, bu fikirlerin başlıcaları, Adalet sisteminin reforma tabi tutulacağı,
1927 yılında Parti Kurultayı’nca da kabul olunan
Askerliğin kısaltılacağı,
tüzüğün genel esaslarında ve Genel Başkanlığın,
Savaşta harap olan ülkenin yeniden inşa
aynı kurultayca onanmış olan bildiriğinde ve
edileceği,
1931 kamutay seçimi dolayısiyle çıkarılan
bildirikte saptanmıştır. Ekonomik ve sosyal alanda halk yararına

politikaların uygulanacağı (aşar vergisinin
Yalnız birkaç yıl için değil, geleceği de
yeniden düzenlenmesi, tütün ekimine ilişkin
kapsayan tasarılarımızın ana hatları burada toplu
düzenlemeler, üreticilere yönelik kredi
olarak yazılmıştır.
kolaylıkları, tarımda makineleşme, demiryolları
Partimizin güttüğü bütün bu esaslar,
yapımı, eğitimin yaygınlaştırılması, sağlık
Kemâlizm prensipleridir”.
sisteminin düzenlenmesi, ormanların verimli bir
Cumhuriyet Halk Partisi’nin İlk şekilde işletilmesi, hayvancılığın geliştirilmesi).
Programları ve Dokuz Umde…
9 Eylül 1923 tarihinde kabul edilen Halk
CHP’nin ilk programı 1931 tarihlidir. Ancak, Fırkası Nizamnamesi’nin birinci maddesinde ise
1923 genel seçimleri öncesinde Anadolu ve Rumeli Partinin;

12