Page 99 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

kuruldu ve bu hükümette de Curzon Dışişleri tercih edilmekte idiyse, o zaman pek çok
Bakanı olarak kaldı. Curzon'un şimdiki görevi konferansın yapıldığı İsviçre'nin Cenevre şehri
parçaları bir araya getirerek krizi nihai sonucuna veya son olarak Lozan tercih edilmeliydi.
ulaştırmak ve iki ülke arasında mantığın Curzon'un bir İsviçre şehri seçmesi pratik
gerektirdiği iyi ilişkiler tesis etmekti. sebeplere dayanmaktaydı. Burası kendisinin
Londra'daki ofisine sadece bir günlük tren
Lozan Konferansı ve Antlaşması,
yolculuğu mesafesinde idi. Hiçbir zorlukla
Saltanatın ve Halifeliğin Kaldırılması;
karşılaşmadan Londra'ya gidip gelebilirdi.
Türkiye Cumhuriyeti'nin Kurulması
Çözülmesi gereken daha pek çok diğer dış
Dram sona ermekteydi. Geriye sadece, ölü ilişkiler sorunu vardı ve o her zaman bunların
doğmuş olan Sevr Antlaşması'nın yerini Orta hepsinin üstünde olmaya kararlıydı. Aynı
Doğu'da gerçek barışı sağlayacak bir belgenin düşüncelerin Türk heyetini kendi ofislerinden
almasına yönelik adımın atılması kalmıştı. dört ya da beş günlük bir uzaklıkta bıraktığının
Ancak, dört yıl boyunca devam eden olayları bir önemi yoktu. Bu tür rahatsızlıklar, şayet
takip edebilecek garip olaylar çok fazla şaşırtıcı Türkler kabul ediyorsa, başka kimin umurunda
olmamalıdır. Türkiye bütün bunlardan muzaffer olabilirdi ki. Neticede, Curzon defalarca değişik
olarak çıkmıştır. Büyük güçlerin ve onların Türk liderlerine atfettiği gibi bazı "Türk
koruması altındaki unsurların birleşik haydut"larına değil, Majesteleri Krala hizmet
kuvvetlerinin Türk topraklarını kendileri etmekteydi. Curzon'un bu şehirlerdeki ısrarını
arasında paylaşma ve Türkleri yabancıların etkileyen daha pratik bir başka unsur da,
yönetimi altına sokma gibi gayretleri mağlup Lozan'da İngiliz istihbaratının kurmuş olduğu
edilmiştir. En ısrarcı düşmanlarının bütün tesisler sayesinde Curzon'un İsmet Bey ile
hoşnutsuzluklarına rağmen mütarekenin aşağı Mustafa Kemal arasında gönderilen Türk
yukarı bütün şartları Türk milliyetçileri telgraflarının hepsini ele geçirme ve okuma şansı
tarafından dikte edilmiştir. Ancak, gerektiği gibi olmasıydı ve sayesinde Türkiye'de böyle bir
takip eden bir barış konferansı düzenlendiğinde, şansı yoktu.
burada en çok kaybedenlerin başında Türkler
İkinci olarak, kimler davet edilecekti?
değil, İngiltere gelmiştir.
Curzon hâlâ, başarılı olduğundan şüphe
Mudanya Konferansı'nın başarılı bir duyulmayan diplomatik yeteneklerini kullanmak
sonuca ulaşmış olmasına rağmen, Mustafa suretiyle yenilgiden bir zafer yaratmayı umut
Kemal ve İsmet Bey yapılacak olan konferansın etmekteydi. Sevr Antlaşması'nı müzakere ederek

kendi şehirlerinden birinde, mesela İstanbul'da, imzalamış olan Padişah hükümeti idi. Başarısız
ya da eğer bu İtilâf Devletleri için çok aşağılayıcı olan anlaşmanın yeni müzakerelere bir baz
bulunursa en azından İzmir'de yapılmasında ısrar olarak alınması konusundaki ısrarlarını
ediyorlardı. Öte yandan, İngiliz Dışişleri Bakanı sürdürebilmek için, kazandığı zaferlerden sonra
Curzon'a göre, bu toplantı için bir Avrupa şehri, bile Türklerin anlaşmayı geçersiz saymaları için,
belki Londra ya da Paris ve şayet tarafsız bir yer yine aynı hükümetin Türkleri temsil etmesi

97