Page 102 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Bu yüzden onun yerine Mustafa Kemal bilgi verilmemişti. Curzon, seçimlere
güvendiği asker arkadaşı Miralay İsmet katılmasının yanı sıra, bu ertelemeyi Fransız ve
(İnönü)'yü göndermeye karar verdi. Bu kararı İtalyan heyetlerini bir araya getirerek
duyan Yusuf Kemal derhal istifa edince, bu konferansın, komisyonların, gündemin ve
Mustafa Kemal'in İsmet İnönü'ye diğer kararların kontrolünü ellerinde tutmak için daha
delegelere benzer bir konum ve pozisyon ileri bir düzenleme yapmaya çalışmıştır. Böylece
sağlamasına vesile oldu. Ancak, önde gelen her ne zaman bir anlaşmazlık baş gösterse bunlar
diplomatlarına şövalyelik unvanı verme bir blok halinde oy kullanacak ve her seferinde
şeklindeki İngiliz politikası Curzon'un Türkleri mağlup edeceklerdi. Türk heyeti ayın
toplantılara ev sahipliği yapmasına yardımcı 9'unda Paris'e ulaştığında ve erteleme konusunda
oldu. kendilerine bilgi verildiğinde, durumdan
Aslında Curzon, Lozan'ı konferans yeri faydalanmaya gayret etmişler ve Ankara
olarak seçmek suretiyle başlattığı ve daha sonra Antlaşması'nı müteakip pek çok kez kendisinin
hem İstanbul hem de Ankara hükümetlerini bir dost olduğunu vurgulamış olan Fransız
davet ederek sürdürdüğü (ki bu olasılık Mustafa Başbakanı Poincare ile bir görüşme
Kemal'in İstanbul hükümetine son vermesiyle yapmışlardır. Poincare konferans sırasında
ortadan kalkmıştı) gayretlerine devam etti. Fransızların kendilerini destekleyeceğine dair
Curzon'un bu çabaları aslında oldukça da İsmet Bey'e güvence verirken, Curzon ile daha
başarılıydı. İsmet İnönü ve meşhur doktor Rıza önceden yapmış olduğu düzenlemeler konusuna
Nur, hukuk uzmanı Münir (Ertegün) ve ekonomi değinmekten özenle kaçınmıştır.
danışmanı Celal Bey (Bayar) dahil olmak üzere
Konferans, büyük bir törenle nihayet 20
Türk delegasyonu, 9 Kasım günü büyük bir
Kasım günü açıldığında, Curzon'un ileri
milliyetçi destekçi grubunun destek ve sevgi
derecede yaptığı hazırlıklar derhal meyvesini
gösterileri eşliğinde, Curzon'un konferansın
vermeye başladı. Bütün konferansın yanı sıra
başlaması için öngördüğü tarihte orada olmak
toprak ayarlamalarının kararlaştırılacağı
üzere, yani üç gün sonra Paris'e varma beklentisi
konferansın en önemli alt komisyonunun da
ile İstanbul'da Şark (Orient) Ekspresi'ne bindiler.
başkanı olarak seçildi.
Türk heyeti yoldayken, Curzon aniden
konferansın açılış tarihini, 21 Kasım olacak Fransız delege Barrere mali ve ekonomik
şekilde, bir hafta erteledi. Görünüşte o ve İngiliz sorunlar konusunda çalışacak olan önemli bir
heyetinin diğer üyeleri, sonuçta Başbakan olarak komisyonun başkanlığına seçildi, İtalyan delege
Lloyd George'un görevinden uzaklaştırılması ve Garroni ise, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki

yerine daha az savaş taraftarı ve daha az yabancılar ve azınlıklar konusundaki
mutaassıp olan Andrew Bonar-Law'ın gelmesi komisyonun başkanlığına getirildi. İsmet Bey ve
neticesini verecek olan seçimlere katılacaklardı. arkadaşları ise, kendilerini büyük güçlerin küçük
Bu konuda, halihazırda Paris'te olan Türk lütufları için yalvaran kişiler olarak gören
temsilcilerine son dakikaya kadar herhangi bir Curzon'un planladığı gibi herhangi bir

100