Page 58 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

İttihat ve Terraki liderleri tarafından kendisi için kurduğu teşkilatların görevi devralmasından
hazırlanmış olan bir örgütü devraldı. Bu çok önce İstanbul'un ana şehir bölgesinde, Antep ve
ilginç bir iddiadır ve iyi bir şekilde düşünülüp Maraş'ta örgütlenmeler gerçekleştirmiştir.
test edilerek sağlam delillere dayandırılmıştır.
Eğer Karakol aracılığı ve gelişmiş İttihatçı
Zürcher bu tezini doğrulayan belgeler bulmaya
planlaması ile değilse, o zaman nasıl olmuştur
çalışmıştır. Gerçekten, Kara Vasıf'ın da 1919 Mayısı'nda Samsun'a ayak basmasını
gayretleriyle Karakol, Mustafa Kemal adına
müteakip Mustafa Kemal hemen liderliğini ilan
Bolşeviklerle Türk millî hareketi arasında bir
etmiş ve aynı yılın sonlarına doğru Türk millî
ittifak temin etme teşebbüsünde bulunmuştur.
desteğini tamamen alabilecek bir noktaya
Ancak Karakol'un Mustafa Kemal'in Kazım gelmiştir? Birinci ve en önemli sebep, şüphesiz,
Karabekir, Ali Fuad (Cebesoy) ve diğer paşalar sahip olduğu şöhretin büyüklüğüdür.
üstünde başarılı bir liderlik kurması ve mahallî Karabekir'in Doğu'da büyük katkıları olmasına
milis kuvvetlerin oluşmasında bir rolünün olup rağmen, savaş sırasında manşetlere hakim olan
olmadığına dair herhangi bir kanıt isim, Osmanlı'nın en büyük zaferine imzasını
bulunmamaktadır. Mustafa Kemal'in daha atarak İngilizleri binlerce kişinin öldüğü
sonraları Bolşevik yardımının sağlanması için Gelibolu'dan atmayı başaran Mustafa Kemal'di.
harcanan çabalarda Karakol'un kısıtlı Edmund Allenby komutasında Mısır'dan gelen
müdahalesini bile reddetmesi ve diğer istihbarat İngiliz ordusunun düzenli bir şekilde ilerlemesi
birimlerinden oluşan kendi örgütünü Karakol'un karşısında geri çekilmeye zorlanmasına rağmen,
yerine geçirmesi göstermektedir ki, Enver ve diğer Osmanlı ordularının tek tek dağıtılmasının
arkadaşları Karakol'u hem Mustafa Kemal'e aksine Mustafa Kemal Yıldırım ordusunu bir
yardım etmek hem de onu kontrol etmek arada tutarak savaş meydanında kalmayı
amacıyla kendilerinin bir âleti olarak kullanmak başarması da bir moral zaferi kabul edilmiştir.
istemişlerdir, oysa Mustafa Kemal bunlardan Bu olay 1918 yılı içinde Osmanlı basınında
hiçbirini istemediği gibi, bu yardımlardan ne verilen bütün o felaket hikayelerinin ortasında
herhangi bir şekilde faydalanmıştır, ne de benzersiz bir örnek teşkil etmekteydi. Bu
İttihatçı yardımını istemiştir. Karakol, olumsuz yüzdendir ki Mustafa Kemal kazandığı zafer ile
anlamda, etkisini sürdürmeye devam etmiş ve millî çapta bir şöhrete sahip olmuş tek Osmanlı
Trabzon merkezli bir grubu örgütleyerek bir generaliydi ve O'nun bu şöhreti kendi
Bolşevik ajanı olarak Enver'i Türkiye'ye meslektaşları arasında olduğu kadar Türk sivil
getirerek, Türk Millî Hareketi'nin başına kesimlerinde de yayılmıştı. İkinci olarak,
Mustafa Kemal yerine onu getirmeye teşebbüs Osmanlı ordularının Umumî Müfettişi olarak
etmişlerdir, bu belki de Mustafa Kemal'in bu atanmakla kendisine aslında çok geniş yetkiler
örgüte şiddetle karşı olmasının temel sebebidir. verilmişti. Bu yetkiler, başlangıçta öyle
Ayrıca, Karakol millî direnişe mahallî düzeyde açıklanmış olmasına rağmen, sadece

yardımcı olmaya devam etmiştir, daha sonra silahsızlanmayı gözetmek amacını gütmemekte,
göreceğimiz gibi, özellikle Mustafa Kemal'in esasında Orta Anadolu'nun kuzeyinde ve Kuzey

56