Page 55 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

gruplar sadece konuşmak suretiyle kendi denileni yapmışlardır. Sonuç olarak, bu
halklarını koruyamayacaklarını anlayınca, komutanlardan çoğu kendilerine verilen emirlere
oldukça kaba ve küstah İngiliz ve Fransız subay itaat ederek güçlerini dağıttıklarında,
ve askerlerinin sebep olduğu nefret ve kine tepki askerlerinden mahallî milislere katılmalarını
olarak direnişlerini güçlendirmek üzere silâhlı istemişler ve her ne koşulda olursa olsun geride
adam arayışlarına giriştiler. Bunun üzerine çete kalan silâhlarını ve cephanelerini bu milislere
gruplarından başka bir şey olmayan mahallî vermişlerdir. Özellikle Doğu Anadolu'da
silâhlı milisler kurarak, bunları finanse etmeye Erzurum civarında bulunan Kazım Karabekir
başladılar. Bu milislerin çoğu aslında, aralarında Paşa ve Kars, Ardahan ve Batum bölgesinde
evlerini ve köylerini yabancı işgalcilere karşı görev yapan Yakub Şevki (Subaşı) Paşa
korumak için silâh altına alınmış mahallî vakalarında olduğu gibi bazı durumlarda, yani
erkekler kadar kadınları da içeren yeni kurulmuş Erivan Ermeni Cumhuriyeti tarafından
köy güçleriydi. Bütün bu grupların hepsi, daha gönderilen gerilla güçleri tarafından işgal edilen
sonra Kuvva-yı Milliye diye bilinen genel bir bu bölgelerde, bu komutanlar emirlere itaat
isim ve örgüt altında bir araya gelmişlerdir. etmeyi reddederek ordularını dağıtmamış ve
Ancak başlangıçta, bu milisler mahallî bazda mahallî Türk milislerinin teşkilâtlanmış olmaları
basitçe örgütlenmiş ve devam ettirilmiş direniş ve silâhlanmalarına destek olmak suretiyle
güçlerinden ibaretti. Büyük Savaşta çarpışmış işgallere karşı milislerin direnişlerine yardım
olan Osmanlı ordularının çoğu dağıtılmış ya da etmişlerdir.
hareketsiz bırakılmıştı, fakat olağanüstü Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasını
kabiliyetli kumandanlar, komutalarındaki bazı takip eden ilk aylarda mahallî işgaller küçük
ordu birliklerini dağıtmadan bir arada tutmayı ölçekli askerî güçler tarafından
başarmıştı. Bunlar İstanbul'dan birliklerini gerçekleştirilirken, bu küçük çaplı işgaller İzmir
dağıtma ve silâhlarını işgal kuvvetlerine teslim ve Güneybatı Anadolu'da Yunan ordusunun,
etmeleri yönünde emir alınca, tıpkı Musul'daki Çukurova ve Güneydoğu'da ise Fransız ordusu
Ali İhsan (Sabis) vakasında olduğu gibi, sadece ve Ermeni Lejyonu tarafında girişilen kapsamlı
Mondros Mütarekesi altında işgalcilerin işgallere dönüştürülmüş ve bu işgallere karşı
yükümlülüklerini yerine getirmeyeceklerini kuvvet dengesi bulunmayan mahallî Türk milis
anlamışlar ya da teslim alınan silâhların Barış güçlerinin mümkün olan en hızlı şekilde, artık
Konferansı'nı başta Kafkaslar ve Doğu Anadolu mahallî direniş grupları tarafından
olmak üzere hak iddia ettikleri toprakların desteklenerek, kumanda ve kontrol edilmekten
kendilerine verilmesine ikna edebilmek için çıkarılarak bir birleşik Türk Ordusu'na
homojen bir nüfus yapısı oluşturmak amacıyla dönüştürülmesi kaçınılmaz hale gelmişti.
mahallî Türk halkını ya katletmek ya da bu Başlangıçta direnişe mahallî milis grupları
topraklardan atmak üzere saldırılarda damgasını vursa da, Dünya Savaşı'ndan büyük

kullanmaları için mahallî Ermeni ve Rum bir ün kazanarak çıkan bir Türk askerî lideri olan
gerillalara vermekte olduklarını görmek üzere Mustafa Kemal'in liderliği altında merkezi

53