Page 185 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 185
tarih çevresi
Birliği, Türkiye'ye karşı, gittikçe artar bir yetinmişti.111 Bu noktalar ve askeri konularda
biçimde sert bir tutum içine girecek ve bu bir görüş birliğine 31 Ocak sabahı geç
durum savaşın sonunda gerçek bir "Sovyet saatlerde varıldı. Adana'da iki askeri karar
Tehdidi" olarak kendini gösterecektir.106 "Üç alınmıştı. Müttefikler Türkiye'nin savunma
Büyükler'in düzenlemiş olduğu tüm müttefik güçlerinin bir yıllık yedek gereksinimini
konferanslarında yine savaşa girmesi karşılayacak olan silah stoklarını hemen
konusunda, Türkiye'ye yapılan baskılar göndereceklerdi. İkinci olarak da Türkiye
sürdürülecektir. savaşa katılırsa, İngiltere aralarında İstanbul
ve İzmir de olan bazı bölgelerin korunması
A. İnönü ve Churchill'in Adana
için hava savunma gücüne katkıda
Görüşmesi
bulunacaktı.112 İngilizler ayrıca bazı kara
Roosevelt ile Churchill arasında 14-24 birlikleri göndermeyi de kabul ediyorlardı.113
Ocak 1943 tarihleri arasında gerçekleştirilen
Adana görüşmelerinden sonra
Kazablanka Konferansı'nda Türkiye'nin de
İngiltere'nin Türkiye'yi Müttefiklerin yanında
savaşa katılmasıyla bir Balkan cephesinin
savaşa sokma çabaları sürmüş ve "Mihver"
açılmasının kararlaştırılması üzerine Curchill,
devletlerinin cephelerdeki her yenilgisi,
durumu Türk yetkililerine açıklamak üzere 30
Türkiye üzerindeki baskıyı daha da artırmıştır.
Ocak-1 Şubat 1943 günlerinde Adana'da
O kadar ki, Ankara'daki İngiliz Büyükelçisi
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve Başbakan
1943 yılında vermiş olduğu bir demeçte,
Şükrü Saraçoğlu107 ile görüştü ve Türkiye'nin
Türkiye'nin yakında savaşa girmek ya da savaş
en geç 1943 yılı sonunda savaşa katılmasını
sonrası dünyasında yalnız kalmak
istedi.108 Buna karşılık İsmet İnönü ve Şükrü
durumlarından birini seçmek zorunda kalacağı
Saraçoğlu şu görüşleri ileri
tehdidinde bulunmuştur.114
sürmekteydiler:109 Her şeyden önce Türkiye
Sovyetler Birliği'ne güven duymamakta, B. Quebeck Konferansı
O'ndan çekinmektedir. Almanya'nın 17 Ağustos 1943'te müttefiklerin Sicilya
yenilmesinden sonra bu ülkenin Avrupa'da harekatının hemen ardından toplanan Quebeck
egemen duruma gelmesinden korkmaktadır. Konferansı'nda savaş durumu
Türkiye'nin savaşa katılabilmesi için ise Türk değerlendirilirken, Roosevelt ve Churchill
ordusunun araç ve gereç bakımından geniş "savaş dışı" tutumunu ısrarla sürdürmek
ölçüde donatılmasına gereksinim vardır.110 isteyen Türkiye'yi savaşa girmesi konusunda
Churchill Türkiye'nin bu tezine vermiş olduğu fazla zorlamama ancak Balkanlar'da açılması
yanıtta ise savaştan sonra çok güçlü bir düşünülen ikinci cephe için gerekli olan Türk
uluslararası örgütün kurulmasının havaalanlarının müttefiklerce kullanılmasını
düşünüldüğünü ve bu örgütün uluslararası isteme kararına vardılar. Konferanstan sonra
barış ve güvenliği koruyacağını belirtmekle Müttefikler Türkiye üzerinde Türk
183
