Page 18 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

SİHİRLİ KARELER VE LATİN KARELER
Prof. Dr. Fikri AKDENİZ

ÖZET
nxn biçiminde düzenlenen bir sihirli matrise sihirli kare denir. Girişleri (elemanları) ardışık pozitif tam
sayılar olduğunda matrise klasik (doğal ya da normal) denir. Bu makalede nxn sihirli matrisler incelen-
di. Öyleki tüm satırlardaki, sütunlardaki ve her iki köşegendeki toplamlar ayni sihirli sabit, S ye eşittir.
Sihirli kareler 4000 yıldır bilinmektedir. Sihirli kareler genel olarak matematikle oyalanma ve din-
lenme amacıyla hazırlanmıştır. Bu çalışmada özellikle 4x4 boyutlu sihirli kareler ve özellikleri ince-
lenmiştir. Her bir kare 1 den 16 ya kadar ardışık sayıları içerir ve her satır, sütun ve köşegenler toplamı
aynı sihirli sabite eşittir, S= 34 tür. Bu çalışmada, diagonal latin karelerin ortogonal çiftinden sihirli
kare elde edilmesi de açıklanmıştır. 4x4 sihirli karede her bir kırılmış köşegende aynı sihirli sabit elde
edilen Pandiagonal sihirli kare verildi. Posta pullarının nominal değerleriyle ilgili ve pul görüntüleriyle
düzenlenen bir sihirli kare “pulculuk sihirli kare”si tanımlandı. Ayrıca, Latin kare tasarım modelleri
özel pullar yardımıyla görsel olarak verildi.
Anahtar Kelimeler: Latin kare, , Sihirli sabit, Sihirli kare, Yarı-sihirli kare.

18