Page 47 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi tarih çevresi

DİPNOTLAR ülkelerininkinden her bakımdan aşağı olmayan Ernst A. Egli Önceleri çalışma zamanımı İstanbul ve Ankara

1 Paul Gentizon, 1983. Mustafa Kemal ve bir başkente sahip olmak isteğindedir. Bu 1893-1974 arasında bölüyordum. Fakat karım pansiyonda
Uyanan Doğu, Bilgi Yayınevi, s. 247. kendisi için bir onur olacaktır. Girişim biçimi kalmaktan memnun değildi, benim yanıma
onu gösteriyor; o, bu işte başarılı olacaktır. Kısa bir süreliğine 1927 yılında gelmek istiyordu.
2 Hacı Bayram Camii. Türkiye’ye gelen Viyana doğumlu genç mimar
4 1927 sayımına göre nüfus 58.000’dir. Bir gün aniden çocukları ve çocukların
3 Bu sırada, başkentin yapımında Bu duruma göre sayı, sekiz yıldan az bir süre yeni kurulmakta olan Cumhuriyetin binalarını özel öğretmenini de alarak trene bindi ve
uygulanan yöntemde görülen noksanlar içinde iki katına çıkmıştır. Aynı oranda artış çağdaş ve yaratıcı özelliği olan mimarlara Ankara’ya geldi. Hemen bir ev kiraladım ama
hakkında bazı eleştiriler yayınlanmaktadır. sürerse birkaç yıl sonra Ankara, cumhuriyetin yaptırmak gibi bir kararı olduğundan haberdar maalesef ev de, çevresi de pek iyi değildi. Daha
Önceden bir uzman tarafından hazırlanmış bir İstanbul’dan sonra en kalabalık kenti olacak-tır. değildir. Ama Cumhuriyetin binalarının üstün sonra Mimar Sokak’taki başka bir eve geçmeyi
plan olmadığından çalışmalarda kısmi kroki Bir başka görüş daha bazı şaşkınlığa neden oldu: mimari eserler olarak yapılması için düşünüyordum. İlk defa o zaman evimizi basit
esası üzerin-de rastgele işlem yapıldığından bu Bu 58.000’lik nüfusun 35.000’i erkek, 23.000’i görevlendirilen Mimar Kemalettin Bey Egli’yi de olsa, rahat bir şekilde döşedik. O zamanlar
çalışmalar, günün birinde kentin gelişimi ile kadındır. Hiçbir kentin nüfus sayımın- da, iki ne yapıp, yapıp Türkiye’de tutmaya kararlıdır ve Ankara’nın şartları zordu ve her şey yetersizdi;
ahenkli olamayacağı iddia ediliyor. 1927’de, cins arasında bu denli fark asla görülmemiştir. bunu başarır. Egli on üç yıl boyunca mimarlıkta her türlü belediye hizmeti, ihtiyaçların
Avrupa’nın büyük kentlerini ziyaret eden Ama Ankara için bu doğaldır. Kiraların yapar öğretim üyeliği de. Ankara’daki birçok karşılanması, ulaşım, evler.
Ankara valisi, dönüşünde: “Bir şey bilmedikleri pahalılığı ve konut azlığı binlerce görevliyi bina onun çizimleri ile yaşam bulmuştur. Kendi Ama bu durum bizim için hiç önem
halde işe karışmak suretiyle hazineye zarar veren ailelerinden uzakta yaşamak zorunda bıraktı. ağzından dinleyelim: taşımıyordu. Kaydedilen her ilerlemeye ve yeni
kişileri’ kınamak için bir bildiri yayınladı. Genel Yeni başkent bir tür kale görevi yapmaktadır. Bu “Bu arada Yenişehir’e giden ana cadde Türkiye’nin kuruluşuna seviniyorduk; bunda
olarak bugün bile yeni Ankara’da teknisyen ve nedenle kadın cinsine orada hemen hemen yer üzerindeki İsmet Paşa Kız bizim de katkımızın olmasından mutlu
uzmanlar çok azdır. Bir kentin kuruluşu çok güç verilmemiştir. oluyorduk. Sözleşmem 1929’da sona erdiği
bir iştir. Bir kent çok kez yüzyıllık metotlu ve 5 Kentin çevresinde bulunan anofeli Enstitüsü’nün inşaatına başlamıştım. Bu zaman Viyana’ya geri dönmedim, Viyana’dan
sürekli bir çabanın sonunda meydana gelir. bataklıklar şimdi kurutulmuştur. Ankara, okulda genç Türk kızları fevkalade iyi aldığım izni ve Türkiye’deki sözleşme süremi
Sadece istek yetersizdir. Bu işte bilim gereklidir. kesinlikle kinin uygulamasıyla kurtarılmıştır. öğretmenlerden, ev idaresi, dikiş, nakış, şapka uzattım. Bu Kemal Paşa’nın mucizesiydi.
işte bu nedenle Ankara valiliği kendini her yapımı gibi derslerin yanında, dil, edebiyat, tarih ve Beraber çalıştığı insanları, halkın temsilcilerini,
şeyden önce, Ankara’nın genel planını 6 Gentizon (1993), s. 247-255. benzeri genel kültür dersleri de alacaklardı. Tabii ki öğretmenleri ve gençliği daha iyi ve akıl dolu bir
yapabilecek yabancı uzmanlara başvurma Kaynakça moda ve çocuk bakımı da müfredatın içindeydi. geleceğe bakmaya, bu geleceği hedef edinmeye
zorunluğunda gördü. Avrupalı mimarların kısa Kısacası okulun, çoktan beri siyasi açıdan eşitliğe yönlendirmiş ve hepimizi başarıya inandırmıştı.
süre-de yapacak- ları projenin uygulanması Gentizon, Paul. 1983. Mustafa Kemal ve kavuşmuş olan Türk kadınının eşitlik hakkını İşte bu inanç ve bu inanan gözle görülür başarılı
altmış yıldan daha uzun bir zaman alır. Bu eser Uyanan Doğu. Bilgi Yayınevi. taçlandıracak modern bir programı vardı. Benim sonuçları bize Ankara’yı sevdiriyordu.
yüz milyon liraya mal olur. Türkiye, Avrupa kanım da daha sonra bu okulda biçki derslerine !
girdi. Bu bina uzun süre Ankara’nın en güzel binası
olarak kabul edildi, bütün dünyada hakkında
yayınlar yapıldı ve beğenildi.”1
“Ankaralılaşmak
Aile bir arada

Karım iki kızımızla birlikte İstanbul’a
ikinci kez geldiği zaman, İstanbul Güzel Sanatlar
Akademisi Mimarlık Bölümü Başkanı olarak er
geç İstanbul’da oturmak zorunda kalacağımı Ernst Egli’nin Türkiye’ye geldiği yıllarda
biliyordum. Onun için onları Kadıköy Ankara Kalesi çevresinde boy gösteren ilk
Moda’daki Şana Pansiyonuna yerleştirdim. Yıl apartmanlar.
1928’di, kızlarımın biri 12, diğeri 4 yaşındaydı.

44 45