Page 101 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi tarih çevresi

Tablo 2. Ankara Sancağı’nın tahminî nüfusu 108 ve konar-göçer teşekküllerin bu nüfus içerisindeki
Yukarıdaki tabloda yer alan ve her taife Yörükleri’nin 200 haneden müteşekkil olduğu
oranı
104
için verdiğimiz detaylı verilerden şu sonuçları kaydedilmiştir . Bu taife, 1523/30 tahririne
çıkarabiliriz: Haymana taifeleri, hem 1523/30 oranla 1571 tahririnde %133’lük bir artış
hem de 1571 tahririnde Ankara Yörükleri göstermiştir.
içerisinde en fazla cemaat sayısına ve nüfus Zülkadir(Dulkadir)lü’den Ankara
kesâfetine sahip olan taife idi. 1523/30 tahririnde
havalisine gelmiş olan Karalar tâifesi, gerek
4178 mücerred sayısıyla diğer taifelerden daha
cemaat sayısı gerekse sahip oldukları nüfus
fazla genç nüfusa sahip olan bu taifenin muaf
açısından diğer tâifelere oranla ufak bir
sayısı da yüksekti (265). Ancak bu durum, 1571
azınlıktır. 1523/30 tahririnde 5 cemaatden oluşan
tahririnde gözlenememektedir. Defterdeki
Karalar tâifeleri, toplam 155 haneye sahipti. 98 Sonuç bölgenin Türkleşme sürecine de katkıda
verilere göre, bu tarihte yüksek orandaki nüfus
bennâk ve 37 mücerred nüfusa sahip olan bu bulunmuşlardır.
artışına rağmen hem mücerred hem de muaf Netice olarak diyebiliriz ki; Ankara
tâifenin en kalabalık cemaati aynı zamanda
nüfusunda düşüş olmuştur. 1523/30 tahririnde Yörükleri, özellikle XVI. yüzyılın ikinci Ankara Yörükleri, nüfus kesafeti
tâifeye adını veren Karalar cemaatiydi . 1571
105
muaf zümre içerisinde en fazla nüfus büyüklüğü yarısında artan cemaat sayılarıyla birlikte açısından da sancak bazında önemli bir orana
tahririnde Karalar tâifeleri de XVI. yüzyılın
askerî (109) ve dinî vazifeleri yerine getiren Ankara’nın güneyini içine alarak batıya ve sahip idiler. 1523/30 ve 1571 tahrirlerine göre,
ikinci yarısında meydana gelen nüfus artışına
kesime (122) ait iken, bu oran 1571’de askerî kuzeye doğru geniş bir yelpazede yayılmış Ankara sancağında kır kesiminden sonra en fazla
paralel olarak %45 oranında bir artış
kesimde 10’a, dinî kesim de ise 9’a düşmüştür. durumundaydılar. Bölge, bu asırda yöreye göç nüfus büyüklüğüne sahip olan zümre, konar-
göstermiştir .
106
Haymana taifesinden sonra 1523/30 eden muhtelif teşekküller tarafından iskâna tâbi göçer teşekküllerdi (Bkz.Tablo.2). Bu zümre,
tahririnde en fazla nüfus çoğunluğuna sahip olan Hem 1523/30 hem de 1571 tahrirlerinde tutulduğu gibi, daha önce bölgeye gelen konar- 1523/30-1571 tahrirleri arasında % 81 oranında
bir diğer taife, Ulu Yörük’tür. 1571 tahririnde bu Bacı kazâsı sınırları içerisinde bulunan göçerlerin de tedricen yerleştikleri yer olmuştur. artmıştır. Bu oran, aynı zamanda XVI.yüzyıl için
durumunu muhafaza eden taifenin cemaat sayısı Taceddinlü tâifesi, 1523/30 tahririnde toplam Bu konar-göçerler, 24 Oğuz boyunun ileri sürülen umumî nüfus artışıyla 109 da
az olsa da nüfus açısından oldukça kalabalıktır. 411 hane, 340 bennâk, 259 mücerred ve 5 muaf bakiyyelerini bünyelerinde barındırmak suretiyle paralellik göstermektedir.

1523/30 tahririnde 81 cemaatden meydana gelen nüfusa sahip idi. Mücerred sayısının 259 olması,
Ulu Yörük tâifeleri, bu tarihte 2128 hane, 920 Taceddinlü taifelerinin oldukça genç bir nüfusa
bennâk ve 1802 mücerrede sahiptiler. sahip olduğunu göstermektedir. Taceddinlü
taifeleri, 1523/30-1571 tahrirleri arasında
Bir diğer konar-göçer teşekkül olan Aydın
%10’luk bir artış göstermiştir. Bu taifenin sahip
Beylü taifeleri, 1523/30 tahririne oranla 1571
olduğu mücerred sayısı, bir önceki tahrirdeki
tahririnde cemaat sayısını artırdığı gibi hane
verilere göre düşüş göstermiştir.
sayısını da artırmıştır (%227). Hattâ bu oranda
bir artış aynı tarihte diğer cemaatlerde Ankara Yörükleri’nin tahminî nüfusu 107
görülmemektedir. ve bu nüfusun sancak bazında oranına gelince;

bu durumu aşağıdaki tabloda da görüldüğü üzere
Kasaba Yörükleri, 1463 tahririnde (MAD
özetlemek mümkündür (Bkz. Tablo.2).
9) hakkında veri bulunan yegâne taifedir. Bu
defterde yer alan bir bahisde, Kasaba

98 99