Page 5 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

olmak üzere dışa göç verdi. Geleneksel tarımdan vazgeçildi. Tarlalar, hatta küçük or-
man parçaları da tahrip edilerek, fındık bahçelerine dönüştürüldü. Köyde sürekli kalan
aile sayısı iyice azaldı. Fındık hasadı zamanı şenlenen köy, diğer zamanlar ıssızlaştı.
İşte araştırmamızın asıl konusunu -üzerindeki sosyal yapıyla birlikte, kaynaklarımızın
elverdiği ölçüde- bu alanın bütün yönleriyle sorgulanması teşkil edecektir.

1.Coğrafi Konum

Hoşkadem, Karadeniz bölgesinin Orta Karadeniz bölümünün Bolaman Çayı
havzası içinde yer alır. Havza nedir? O, dağ veya tepelerle sınırlanmış, suları aynı de-
nize, göle veya ırmağa akan bölgedir. Bolaman Çayı havzası, Fatsa’da Karadeniz’e
dökülen Bolaman Çayı ile buluşan akarsuların kapladığı alandır2. Kaynağını bin yedi
yüz elli m yükseltideki dağlardan alır. Kaynakla mansap arasındaki mesafe kuş uçuşu
elli beş km kadardır. Bölge yıl içinde dengeli yağış alır. Uzun boylu ve debileri yüksek
olan ve bütün yıl yataklarında su bulunduran akarsularının kaynak ve mansap arasın-
daki yükselti farkı fazladır. Genellikle “V” biçimindeki vadilerinin tabanları dardır.
Sağanak yağışlardan sonra debileri aniden yükselir, yataklarından taşar ve sel oluşur3.
Yaklaşık bin üç yüz kırk km karelik Bolaman Çayı Havzasını coğrafyacılar, yedi alt
havzaya ayırıyorlar. Bunlardan biri Eceli Çayı Kolu havzasıdır4. Bu alan bütün hav-
zanın dörtte birini oluşturur.

Eskiden Aybastı’nın köyü olan Hoşkadem, günümüzde Kabataş İlçesinin ma-
hallesidir. Kabataş’ın iki üç km güneyinde Eceli çayının doğu yakası üzerindedir. Ba-
tısında çaya adını veren Eceli köyü yer alır. Söz konusu çay, iki köy arasında sınır teşkil
eder. Köy diğer yönlerden Belen, Beylerli ve Sarıyar/Borta sınırlarına dayanır5. Kaba-
taş, 1960’lar öncesinde camisi olan merkezi bir köy durumundaydı. Cuma günleri bu-
rada Pazar kuruluyor, çevre köylerin halkı burada toplanıyor hem namazlarını kılıyor
hem de alışveriş yapıyorlardı. Zamanla yapılaşarak kasaba haline geldi ve 1990’da ilçe
oldu.

Kabataş’ın, dolayısıyla Hoşkadem’in, yeni yapılan yol güzergâhlarına göre,
Ordu il merkezine uzaklığı yetmiş altı km; Aybastı’ya on km, Gölköy’e Çatalpınar yolu
üzerinden yirmi sekiz, Belen üzerinden yirmi yedi km, Fatsa’ya kırk iki km, Reşa-
diye’ye altmışaltı ve Niksar’a seksen iki km’dir. Tabii eskiden başka güzergâhlardan
at veya yaya yolculuğu yapılıyordu ve çok daha meşakkatliydi. Reşadiye-Aybastı-Ka-

2Bu havzanın akarsu haritası hayranlık uyandıran bir görüntü sunmaktadır, bkz. M. Özdemir 2006:
Harita 5.

3 Dölek 2008: 72.
4 Diğer alt havzalar şunlardır: Bolaman Çayı Kolu, Şahsene Çayı Kolu (Çamaş Ilıca arasında), Ilıca
Çayı Kolu, Keş Çayı Kolu (Korgan tarafında), Direkli Çayı Kolu, Medrese Çayı Kolu (Gölköy tara-
fında). Bkz. İ. Dölek 2008: 79, Şekil 12.
5 Hoşkadem ve Eceli’nin 1:25.000’lik haritadaki görünümü ve bir fotoğrafı için bkz. B. Yediyıldız
2021: 199-200. Sarıyer-Hoşkadem arasındaki sınırı Gâşak/Aralıcak deresi ayırır. Beylerli sınırını ise
hemen hemen bin metreye yükselen tepe üzerindeki Kıranyol belirler.

2

4