Page 4 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 4
tarih çevresi
15. YÜZYILDAN GÜNÜMÜZE
ORTA KARADENİZİN BOLAMAN ÇAYI HAVZASINDA
BİR KÖY: HOŞKADEM
VE KABATAŞ İLÇESİNİN OLUŞUM SÜRECİ
Hoşça bak zatına kim zübde-i âlemsin sen
Merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen
Şeyh Galip
Bahaeddin YEDİYILDIZ
Giriş
Şeyh Galip ne güzel söylemiş: “Kendine iyice bak, âlemin özüsün sen. Varlık-
ların gözbebeği olan insansın sen”. Burada bu çok anlamlı beytin felsefî ve tasavvufî
tartışmasına girecek değilim.
İnsan elbette âlemin özü. Düşünce ve eylemiyle fizikî ve beşerî çevresi üzerinde
etkili, onları dönüştürme kabiliyetine sahip. Aksine, içinde yaşadığı tabiat ve toplum
da onun biçimlenmesinde ve tekâmülünde rol oynuyor. Öyleyse insan kendini tanımak
için öncelikle doğup büyüdüğü ortamı sorgulamak, tahlil etmek ve anlamak zorunda-
dır. Nesnel olarak kendime baktığım ve sorgulamaya başladığım zaman her şeyden
önce 1944 yılında doğduğum köy, Hoşkadem geliyor aklıma. İşte sırf bu sebeple, bu
araştırmamda köyümü sorgulamaya ve anlamaya çalışacağım.
Ancak onu gerektiği gibi anlayabilmek için en azından bu birimi, kendisini çev-
releyen köyler bağlamı içinde ele almamız icap ediyor. Asıl amacımız burada Hoşka-
dem köyünü incelemek olmasına rağmen, söz konusu bağlam çerçevesinde yürütülen
araştırmamız sırasında komşu Karay köyünün zaman içinde, diğer bazı komşu köylerle
bütünleşerek Kabataş adıyla kasaba haline gelip belediye teşkilatı kuruluşunun, so-
nunda Hoşkadem köyünün de eklenerek ilçe yapılışının hikâyesi de ortaya çıkıveriyor.
Halil İnalcık’a göre, “1950'ye kadar Türkiye ekonomisi ve sosyal yapısı Os-
manlı dönemindeki asırlık geleneksel esas karakterlerini korumakta idi”1. Bu tarihe ka-
dar zaten Türkiye’de nüfusun yüzde sekseni köylerde yaşıyordu. Eski teknoloji ile yü-
rütülen bir tarım ekonomisi söz konusuydu. Hoşkadem ve çevresinde bu sürenin kesin-
likle 1960’lı yıllara, hatta daha sonraki tarihlere kadar uzatılması gerekir. Demek ki, bu
yörede, Cumhuriyet’in ilk otuz kırk yılı içinde doğanlar, gözlerini tamamen Osmanlı
toplumunun uzantısı içinde açmış oluyorlardı. Daha sonraki yıllarda köy, İstanbul başta
1 İnalcık 1990: 1.
31
