Page 12 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 12
tarih çevresi
son derece önemli bir alandır. Dolayısı ile “fırka-ı askeriyye” ‘nin maiyetinde idare
edilmesi lazım gelir. Bu fırkanın ihtiyacı olan
İngilizlerin bölge ile ilgilenmesinin başlıca hayvanların bir kısmı V. Ordu’nun
hayvanlarından verilmesi uygun olur. Bu
nedeni, yörenin yeraltı zenginliğidir. Onun fıkranın mühimmat, levazımat ile araç-
gereçleri ve bunların sevkiyatı da son derece
için her türlü yöntem kullanılarak bölge İngiliz mükemmel olmalıdır.
nüfuzuna geçirilmeye gayret sarfedilmiştir. Bu Islah ve İcra Heyeti’nin maiyetinde
nüfus istatistiklerini, gelirleri vb. çeşitli
yöntemlerde en ilginci, bölgede hakim olan istatistik bilgilerinin yazıldığı yeterli miktarda
“defter-i hakani” tutulmalıdır. Bunun yanında
tarikatlar aracılığı ile yöredeki çocukların bölgenin bir haritası çıkarılmalıdır. Ayrıca su
işlerinde istihdam olunabilecek mühendis ve
ingiliz diplomasisine göre yetiştirilmesidir. Bu erkan-ı harbiye’nin fen memurlarından Arap,
Fars ve Kürtçe lisanını bilenlerden bulunursa
da İngilizlerin öyle çok kısa programlı değil, işler daha da kolaylaşabilir. Bununla beraber
bu “heyet-i ıslahiye” gayet ciddi ve esaslı
epeyce uzun vadeye yönelik bir siyasi poitika ıslahat ve imar çalışmalarında bulunmalıdır.
Böylece Irak kıtasında yani Bağdat, Basra ve
izlediklerinin göstergesidir. Arap kıtasında bulunan mülkiye ve ilmiye
memurlarını da içeren, vali’den bekçiye kadar
Islahatın ve gerekli ilginin bölgede çok icap eden duruma göre, hareket etmelidir.
Islah heyeti’nin başarıya ulaşması için,
yetersiz olduğunu ifade eden Nusret Paşa, çok programın kesinlikle taviz vermeden
uygulamasına bağlıdır.
isabetli olarak yapılacak yeni bir
Islah heyeti’nin başlıca icra edeceği esas
düzenlemenin tek bir kişinin inisiyatifine değil maddelerin birincisi seyyar halde başıboş
gezmekte olan hayvan sayısı ile hiç bir
de, Avrupa’da olduğu gibi bir program hükümette nüfuz ve nüfus sayıları bulunmayan
aşiret ve kabileler bulunmaktadır. Bunlar
dahilinde yapılması uygun görmektedir. çeşitli yerlerde, yaylak ve kışlaklarda
yaşamlarını sürdürmaktedir. Bu cemaatlerin
Bunun için de Avrupa’daki söylenişi ile kaç çadırdan ibaret oldukları, ordu miktarları,
nüfus durumları tesbit edilerek bir deftere
öncelikle “ıslahat heyeti” denilen ve bir yazılmalıdır. Bunlar çokluk ve azlık
nisbetlerine göre, mahalle, nahiye, kaza, liva
“program” dahilinde hareket eden bir grubun itibarıyla oluşturulmalıdır. Çadırda
yaşayanlara ise, seyyar muhtar, müdür,
böyle bir düzenlemeyi uygulamaya kaymakam ve mutasarrıf bulundurmalıdır.
Bunun yanında öncelikle çocukların
koymasının gerekliliğini açıklıyor. Bu
nedenlede bu heyette yer alacak kişilerin işinin
ehli, daha önce bu gibi çalışmalarda denemiş,
bölgeyi tanıyan ve bilen, devletine sadakatle
çalışacak, namuslu ve dürüst kişilerden
seçilmesi gerektiğini vurguluyor. Bölgede dini
grupların, tarikatların ve şeyhlerin önemli bir
etkisinin olduğu da açıkça görülmektedir.
Nusret Paşa, ıslahat heyetinin bunun da
önemle göz önünde bulundurulması
gerektiğini vurgulamaktadır. Islahat
Heyeti’nin uygulayacağı “Islahat
Programı”‘da “Islahat Programının İçeriği”
başlığı altında bölgede gördüğü birçok
aksaklığı, eksikliği yapılması gereken işleri
ayrıntılarıyla açıklıyor.
Heyetin çok iyi oluşturulması ve
yabancılara karşı her zaman kuvvetli olması
gerekmektedir. Merkezin onayını almış bir
10
