Page 17 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 17
tarih çevresi
çıkarabilir. yapılacak ıslahatın masraflarını
Bu bölge’de aşiretlerin, kabilelerin ve
karşılayacaktır. Ancak yine de Heyetin
şeyhlerin önemi çok büyüktür.Onun için
buralardaki tekke gibi dini mekanlara devam masrafları ile ıslahatın masraflarının bir
eden müridleri çok sıkı takip edilmelidir.
Ayrıca bunların kayıtlarının tutulması, bölümü “Hazine-i Maliye” ile “Hazine-i
tekkelerin gelirlerinin ne olduğu, harcamaları,
gelir-gider hesapları tutulmalıdır. Görüldüğü Hassa”‘dan karşılanabilir
gibi Nusret Paşa, buralardaki dini gruplara çok
önem vermekte, devletin çok iyi bir denge demektedir.Yapılacak masrafın büyüklüğünün
kurması gerektiğini söylemektedir. Bölgede
görev yapan Osmanlı memurlarının son derece de farkında olan Nusret Paşa, kendisi de bu
titzlikle seçilmesi gerektiği, halka zulm
edenlerin derhal görevden alınmasını ifade duruma merkezden itiraz edenler
etmektedir. Çünkü yöre halkının kazanılması,
bunların şeyhlerinin elde tutulması, hatta çıkabileceğini, “böyle bir ıslahatı söylemek
zaman zaman onore etmek için devlete
bağlılıklarından dolayı ödüller, nişanlar kolay, marifet bunu uygulamaktadır”
verilmesinin çok yerinde olacağını
belirtmektedir. diyenlerin olabileceğini ifade etmektedir. Bu
Nusret Paşa’nın ziraat, tarım, sosyal nedenle de kendisinin yanlızca bunu söylemek
yaşam, idari teşkilatlanma, imar, nüfus yapısı
gibi pek çok konuyu ele alıp irdelediği, hem değil de, icraatında da yardımcı olabileceğini
sorunları hem de muhtemel çözümleri
açıkladığı layihası hakikaten dönemin pek çok belirtmektedir. Ancak ardından da ihtiyarlık
yönüne ışık tutması açısından önemlidir. Ele
aldığı sorunlar gerçekten bölgenin önemli nedeniyle “Heyet-i Islahiye” ‘ye ancak
meseleleridir. Fakat bir kısmı gerçekten büyük
yatırımlar gerektirmektedir.Aynı zamanda da danışmanlık suretiyle yardımcı olabileceğini
çok uzun bir süreçte gerçekleştirilebilecek
önerilerdir. Zaten Nusret Paşa da Islah de eklemektedir.
Heyeti’nin yapacağı bütün bu icraatların
süresini, heyetin de sürekli olarak Irak’ta Nusret Paşa, önerileriyle Irak halkına
kalması şartıyla takriben on sene süreceğini
ifade etmektedir. Belirttiğimiz gibi son derece daha rahat, müreffeh, güvenli bir hayat
büyük yatırımlar olan bu çalışmaların finansı
hakkında da Nusret Paşa çözüm üretmiştir. sağlamak ve İmparatorluğun bu uzak eyaletini
Ona göre, Heyetin yapacağı harcamalar ile
ilgili olarak, arazi gelirlerinin toplanıp canlandırmak amacındadır. Kaleme aldığı
kullanılması, gelirlerin nisbeti oranında da,
reform hareketleri eğer sonuca ulaşırsa, Irak’ın
modernleşmasi söz konusu olacaktır. Aynı
zamanda da Irak, merkezi yönetime daha sıkı
bir şekilde bağlanacak, Osmanlı’nın nufuzu
daha etkin hale getirilerek,özellikle de
İngilizlerin etkisi kırılabilecektir. Ancak eğer
bu düzenlemeler uygulamaya konulacak olur
ise, Nusret Paşa tarafından Islah ve İcra
Heyeti’nin görevini son derece ciddiye alması
gerektiği, oluşturulan programın gereklerinin
büyük bir dikkatle yerine getirmesinin de
kaçınılmaz olduğu vurgulanmaktadır.
15
