Page 96 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

XV-XIX. Yüzyıllar Arası Batılı Seyyahların Gözünden Değişen Türk
İmgesi, Osmanlı İmparatorluğu, İstanbul ve Ayasofya

Dr. Aslıhan Kılınç*

Özet
İstanbul tarihin en eski devirlerinden itibaren dünyanın en önemli şehirlerinden birisi olmuştur. Birçok
medeniyete beşiklik etmiş ve bu medeniyetlerden geriye kalan kültür ve tarihi mirası barındırmasıyla
ayrı bir önem taşımıştır. Aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu ile diğer devletlerarasındaki diplo-
matik ilişkilerin şekillenmesinde rol oynayan batılı seyyahların da uğrak yeri olmuştur. Ayasofya ise
batılı seyyahlar tarafından İstanbul’da ziyaret edilen en ünlü yapı olma özelliğini halen korumak-
tadır. Bu ziyaretlerin çoğu diplomatik ilişkilerde kullanılacak bilgilerin toplanmasına yönelik olsa da
seyyahlar eserlerinde, hayran kaldıkları bu şehrin kalıcı sakinleri olan Türkler hakkında önemli bilgiler
aktarmıştır. Pero Tafur, Polonyalı Simeon, Ogier Ghislan Busbecq, Frederick Walpole, Arminius Vám-
béry, Mme de Gasparin, ve Henry Fanshawe Tozer gibi Batı dünyası için önemli isimler çalışmada
yer alan seyyahlardan bazılarıdır. Bu çalışmada 1500-1950 yılları arasında Osmanlı topraklarına gelen
batılı seyyahların İstanbul, Ayasofya ve Türkleri konu alan seyahatname örnekleri ele alınmıştır. Ayrı-
ca çalışmada Osmanlı İmparatorluğu’nun en sancılı yıllarında bu toprakları ziyaret eden seyyahların
imparatorluğun genel durumu hakkında yaptıkları çarpıcı açıklamalara ve Sultan II. Mahmut ile Sultan
II. Abdülhamid dönemlerine ait kısa bilgiler aktarılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı İmparatorluğu, II. Abdülhamid, Seyyah, İstanbul, Ayasofya.

* Dr. Öğr. Üyesi. Ufuk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölümü, aslihan.kilinc@ufuk.edu.tr. Bu makale ilk olarak 30 Eylül
2020 tarihinde Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi’nde yayımlanmıştır.

96