Page 22 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Böylece, kentin çevresel yapılanmasında en
küçük ölçekteki detayın bile süreklilik
kavramındaki önemine ve yapılacak mimari
yapılanmalarda kentin tarihi doku’sundaki
varlığına dikkat çekilir. Bir şehrin olduğu gibi
bir binanın inşa edildiği yerin seçimi klasik
dünyada büyük önem taşımaktadır “mekan’ın”
yani “yer’e” egemen olan süreç içerisinde ortaya
çıkacak olan esere aracı olan yerel Tanrı yani
genius loci’dir (Rossi, 2003). Genius loci
kavramına ve kurallamalarına bağlı olarak,
Paolo Porthegesi’nin yaklaşımı Roma genius
loci kavramının kendisinde, Schulz’un Antik
Roma’ya ve onun doğaüstü arazi yapısından
kaynaklanan “form”lara ve kentin görünmez
kurallamalarını yücelterek ona öykünen mimari Şekil 2. İstanbul, 1420’lerde
anlayışı Roma genius loci’sinin Roma’daki Buondelmonte tarafından yapılmış Roma
Antik topografik yapıdan mimari formlara geçen benzeri Forumları belirleyen sütunlar.
formülünü ortaya koymaktadır (Schultz, 1979),
(Porthegesi, 1979). Arkeoloji’ye konu olan, geçmişinin
göstergesi olarak kabul edilen, kentin tektonik
yapısını daki incelenmesi gereken dikey kesitini
de incentio olarak tarifler. Bu anlamda incentio
kentin “tarihselliğini” belirleyen ve geçmişini
gözler önüne seren en önemli bölümünü ortaya
koymaktadır (Rossi, 2003). Arkeoloji
kavramının “süreklilik” kavramıyla kesiştiği
noktaya ve kentin geçmişinin belirlediği tektonik
yapının önemine dikkat çekerek “kentin
süregelen fiziksel yapısını ve kent biçemini
görmek için arkeologların bize gösterdiği şehir
katmanlarına bakmak yeterlidir (Rossi, 2003).

Bu bağlamda, “tarih” ve “tarihsellik”
kavramı ile konunun odak noktası olarak
Roma’ya bakıldığında mimari’nin yaratımında
Şekil 1. Roma, Pietro del Massaio, 1420- “tarih” ve “geçmiş” olgu’su ve bu kavramlarla
1480, Cosmographia di Tolemao, Biblioteca desteklenen “süreklilik” kavramı da kendi
Vaticana. Kaynak, Insolera, I., Roma, Le Citta içerisinde çok farklı düşünceler ve yönelimler
Nella Storia d’İtalia Roma İmmagini, Roma, içermektedir. Bu yönelimler; Schulz’un
1996. bakışıyla, Antik Roma genius loci’sine ve

20