Page 21 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

İstanbul Kent Kurgusunun

Tarihi Boyutuna Yeni Bir İrdeleme

ve Roma Genius Loci’si

Hülya COŞKUN *

İstanbul kenti tarihsel geçmişiyle her daha da fazla sorumluluk yüklemektedir. Roma
zaman dünyada önemli kentler arasında görüldü. kenti genius loci’si bağlamında pek çok kez
Hiç şüphesiz İstanbul’u bu derece önemli önemli irdelenip, araştırılsa da fakat, benzer şekilde inşa
yapan onun çok katmanlı ve çok kültürlü; Roma, edildiğini bildiğimiz İstanbul kenti, kendi
Bizans ve Osmanlı Dönemine ait zengin tarihsel Bizanten veya Osmanlı geçmişi ile bu anlamda
geçmişinden gelen önemli yapılarıydı. pek sorgulanmamıştır. Bu araştırma ise bu
Günümüzde İstanbul kenti ve tarihi kent bağlamda, İstanbul’un gelecek planlamasına
merkezleri yıllar içinde değişmiş ve artık referans oluşturabilecek; kentin tarihi geçmişi,
bambaşka bir kente dönüşmüş olsa da kentin kültürel mirası, vernaküler yapısı, tarihi ve sivil
gemiş Roma dönemine kadar uzanan tarihi yapılarına farklı bir bakış açısı ve daha önce
geçmişi, referans noktaları ve de bu durumun en yapılan araştırmalara güncellenmiş bir irdeleme
iyi göstergesi olarak “tepeler ekseni” yine de sunmaktadır.
hala okunabilmektedir. Tarihsel öneme sahip Anahtar Kelimeler; Bizans, Genius Loci,
olarak dünyada önde gelen kentler arasında yer İstanbul, Kent Planlama, Mimari, Roma.
alan İstanbul’da kentin planlanmasında
İstanbul’un tarihi geçmişinin iyi bilmesinini 1. Giriş
gerekli yapmaktadır.Bu gerçeklik bizleri Aldo Rossi, genius loci kavramını “locus”
yaşadığımız ve yapı tasarladığımız tarihi kentin kavramıyla ilintili olarak ele almıştır. “Bir
gelecek planlamasında “yer’in tarihi geçmişinin” dikilitaş’ın, bir sütun’un bir mezartaşı’nın
bilincinde olmak konusunda diğer kentlerden önemini anlamamız gerekir” (Rossi, 2003).

* Dr. Öğretim Üyesi, Maltepe Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi İngilizce Mimarlık Bölümü

19