Page 252 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

olan orduya komuta edecek nitelikli subay Meşrutiyetten mütarekeye kadar
bulmakta zorlanılmıştır. Milli Müdafaa özellikle Dünya Savaşının yarattığı
Vekaleti ilke olarak İstanbul’dan gizlice enflasyonist ortam nedeniyle, subay
getirilen Muamelat-ı Zatiye dosyaları üzerinde maaşlarında büyük bir gerileme olmuştu.
çalışarak kimlerin çağrılacağına karar vermiş, Mustafa Öztürk’ün bir çalışması bu konuda
Fevzi Paşa’nın İnebolu İrtibat Zabitliğ’ne 12 ayrıntılı bilgi sağlamaktadır. Bu çalışmaya
Şubat 1921 tarihinde gönderdiği yazıda göre, 1914 yılı itibariyle müşir maaşı 15.000,
ihtiyat zabitlerinin ve emekli subayların binbaşı 2000, mülazımı sani 700 kuruş maaş
Anadolu ordusuna kabul edilmeyeceklerini almakta ve buna özellikle yüksek rütbeli
duyurmuştur. Sakarya zaferine kadar gizli subayların aldığı (müşirden kaymakama
gruplar aracılığı ile Anadolu’ya geçen subay kadar) makam tazminatı eklenmekteydi. Altın

sayısı yaklaşık 3500’dür. [14] İçlerinde bazı fiyatlarındaki şiddetli artış zabitanın reel
casuslar bulunması ihtimaline dayanarak A.P. gelirini azaltmıştı. . [18]
teşkilatı güvenlik soruşturması yapmış ve 25
Türk İstiklal Savaşı boyunca, her ne
kişi kuşkulu bulunarak askeri mahkemeye
kadar sağlanan vergi gelirlerinin büyük bir
sevkedilmiştir. [15]
kısmı Milli Müdafaa Vekaletine aktarılıyor
İstiklal savaşı boyunca, İstanbul’da idiyse de subay kadrosunun düzenli bir
bulunan 5-6 bin subay Anadolu hareketine ya şekilde maaş alamadığı bir gerçektir.
katılmamış, ya da gelmelerine izin Örneğin, Batı Cephesinde ordu, 3.5 ay
verilmemiştir. Kurtuluştan sonra, çalışmaya süreyle maaş alamamış, tahsisatlarda ordu
başlayan tasfiye komisyonları bu durumda lehine 3 milyon alacak tahakkuk etmiş, Heyet-
olan subayların dosyalarını tek tek incelemiş, i Vekile, subaylara bir miktar avans ve
Nemrut Mustafa Paşa, Hayret Paşa ve Nazım cephedeki erlere de birer lira s. 359.

Paşa Divanı Harplerinde görev alanlar verilmesi kararı vermiştir.[19] TBMM
cezalandırılmış, mazeretsiz Anadolu’ya Hükümeti, elde bulunan olanakları en iyi
iltihak etmeyenler de ordu kadrosundan şekilde kullanarak ordu mensuplarının kadro,
çıkarılmışlardır. [16] maaş ve sosyal güvenlik rejimlerini
düzeltmeye çalışmıştır. Bu konuda bir çok
Milli Mücadele boyunca görev alan
yasal düzenleme yapılmıştır.
subay kadrosunun mali durumu ve özlük
hakları da burada üzerinde durmaya değer bir Öncelikle mülki idare amirleriyle
konudur. İkinci Meşrutiyet devrinde İttihat ve kumandanların durumları birbirine denk hale
Terakki iktidarı, alaylı zabit sınıfını tasfiye getirilmeye gayret edilmiştir. Örneğin, o
ederek, mektepli ve dinamik bir subay kadrosu tarih itibariyle, mülki idarede görev yapan
yaratmak istemiştir. Bunu gerçekleştimek üzere üçüncü sınıf bir mutasarrıfın asli maaşı i 4000
bir dizi kanun değişikliği yapılmıştır. [17] kuruştur. Bu gelir seviyesi, bir fırka

250