Page 90 - Tarih Çevresi Dergisi - Ocak Şubat Sayısı 2021

tarih çevresi

EKLER umur-ı siyasiye ile teveggül edenlerce vela-i
mukat ? ve bunun tadil ve ıslahı herhalde mer-
Mevâd-ı atiye hakkında arz ve beyânı,
hune-i irade-i seniye-i cenab-ı mülükdarı ol-
bu kere şeref -sünuh ve sudur eden emir-ü fer-
duğu emr-i bahirdir ve bu babda an fikri kasır-ı
man-ü ilhâm-ı beyan hazreti mülukane iktizâ-
sıtk-ı müesser-i çakiranem vaktiyle şifahen
i celilin mütalâa-i den olan fahire-i çakirane
maruz-ı huzur-ı âli kılındığı cihetle tekrar ve
münhasıran başka başka ber- vechizir arza
tafsili münafi-i rabı argı uburin görünüyor.
cürat olunur.
İkinci Sual-i Ali
Birinci Sual-i Ali
Meb’usanın kanun-i intihabının ne su-
Kanun-i Esasi’de ıslah ve tadil edil-
retle olması lazım geleceği:
mesi icap eder mevad olup olmadığı:
Cevabı
Cevabı
İş bu intihab-ı mebussan kanunun
Kanun-i Esasi devlet-i aliyenin ısla-
mevad-i muteaddideyi havi olması tabii ise de
hat-ı dâhiliyesini matlub-ı âli veçhile hüsn-ü
cereyana kâfil ve zamin olmak üzere tafsilen mevad-i mezkurenin esas metinden münbais
olacağı derkardırki esas mezkûr emr-i intiha-
ve inâyeten taraf-ı eşref-i hazreti Padişahîden
bın iki derece üzere cereyan eylemesinden iba-
sunuf-ı tebaa-ı saltanat-ı seniyyeye ihsan buy-
retdir. Evvelâ umur-ı diniye ve dünyeviyesini
rulmuş bir berat-ı felâh olmasına nazaran esa-
lâyık-ı vechile ârif ve esbabi ihtiyar ve temhize
sen suret-i vaz-ı fevaid-i azimeyi mutazammın
vakıf olan ve memleketin ıslah-ı ahvâlini ger-
olduğundan iştibâh olmayıp ancak iş bu kanu-
çekten arzu eden iffetkâr ahali içinden vila-
nun müthişü’l-mecmuu havi olduğu ahkâm
yetçe bir adet ma’lûm intihab olunub bir
şimdiye kadar kâmilen mevki-i icraya konula-
heyet-i münteheba tefrik kılmak ve saniyen bu
mamış ve bu misüllü kavanin ne kadar mü-
heyet münteheba merkez-i vilayette bi’l- iç-
kemmel olsa bir cihetinin icrasıyla diğerinin
tima meclis-i mebussân için kaç kişi iktiza
muattal bırakılıması elbette matlub olan fe-
ederse onlar tarafından gerek kendi içlerinden
vaid-i umumiyeyi ba cema’? tamim edemeye-
ve gerek vilayetin sair mahallinden lâzım ge-
ceğinden kanun-i mezkûr tamamıyla bi’l-icrâ
lenleri intihap olmak labütdır. Binaenaleyh bu
mizâc memleket ve ahaliye mütevakıf edip et-
esasa göre mevcut olan kanunun bazı yerleri-
meyen mevadın tefrik ve tayin olunmadıkça
nin tadil edilmesi lazım gelir.
ıslaha olan derece-i ihtiyacı bilinemeyeceği ve
binaen aleyh bu babda şimdiden arz-ı müta- Üçüncü Sual-i Ali
lâaya mecal görülemeyeceği bedihi ise kanun- Mesuliyet-i vükelâ için Bâb-ı Âlice tan-
i mezkûrun bazı cihetleri velev tecrübe zim olunan kanunun ilanı kâfi olup olmadığı
olunmamış bulunsun şimdiki şekli zâhir ve hal
Cevabı
hazırı ile ibkâsı o yani o suretle ahkâmına ic-
rası takdirde efkâr-ı muadelet cenabı mülkdâ- Vükelanın münferiden ve müctemian
riden olan celb-i menfaat ve neşr-i mâadelet mesuliyet ile mukayyed olmaları lüzumundan
ve bast-ı merhamet ve mamuriyet kazaya-yi maksâd-ı aslı bir vukuf-ı dilhâh-ı âli icrâ-i me-
mühimmesine hail olabilmek mülahazası sâlih-i saltanat-i seniyye ile beraber zat-i kut-

88