Page 27 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

I. İslam'ın Yayılış Dönemi:
Enteresandır; Metodolojide kronolojik ilkeyi aşıp bilinenden hareketle daha az bilineni aydınlatmaya
çalışmak son derece yaygın bir yaklaşımdır.
İlahi dinlerin yayılış dönemleri birbirine çok benzer. İlk Müslümanların durumu ilk Hristiyanlardan
pek farklı değildir. Tarih sanki tekerrür etmektedir.
Nitekim ilk Müslümanlar; Takip edildiler.
Aç, susuz bırakıldılar.
Dövüldüler, yaralandılar.
Kızgın kumlar üzerine yatırılarak işkence edildiler.
Boyunlarına ip geçirilerek şehirde sürüklendiler.
Mallarına el konulup, hicretlerine öyle izin verdiler.
Yanan kömür üzerine yatırıldılar.
Alacakları ödenmedi veya İslam'dan dönmeleri şart koşuldu.
Putlara tapmaya (paganism) zorlandılar.
Müslümanların yollarına pislik ve diken döktüler.
Müslüman gelinlerini boşadılar, mü'mine kız vermediler.
Müslümanlar ve onların inançlarıyla alay ettiler.
Hatta öldürdüler.

İlk Müslümanlar arasmda en onur kırıcı muamele
a. Kadınlara,
b. Kölelere,
c. Fakirlerc karşı oluyordu.

Cahiliye kültürü kadını insan yerine koymuyor, köleleri alıp satıyor, kimsesiz fakiri her fırsatta ezi-
yordu. Nitekim İslamiyet bu üç insan tipi arasında hızla yayılıyor, İslam'ın en güvenilir ve küfre en
dirençli ömekleri bunlar arasından çıkıyordu.
II. Hristiyanlığın Yayılış Dönemi:
Hz. İsa'nın doğduğu coğrafyaya çok Tanrılı Roma İmparatorluğu hâkimdi. Çok güçlü bir askerî kuvve-
te zengin ve köklü bir kültür ve medeniyete sahipti. Bu ortamda geleneksel kültüre yani yaşanan hayat
ve mevcut inanç sistemine muhalif bir hareketin doğması ve gelişerek muvaffak olması son derece
güçtü.
MÖ I. yy.da inançlar tablosuna baktığımızda; "Hristiyanlığın doğduğu coğrafyada az veya çok birbiri-
yle ilişkili başlıca 5 kültürel model mevcuttur. Bunlar:
ı. Yahudilik
2. Grek
3. Roma
4. Helenistik
5. Paganizm' dir (çok tanrılı-Politeist).
Bunlara ilaveten canlılığım hâlâ muhafaza eden ve yeni Eflatunculuk çatısı altında birleşmiş olan Aris-
to'cu, Stao'cu, Epiküros'cu Septik düşünceler Filistin ve Anadolu'dan
Hindistan'a dek bu coğrafyanın felsefi düşüncesini etkisi altında tutuyordu.

29