Page 46 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

kaybın oldukça yetersiz bir şekilde de olsa varlığını sürdüren ve Osmanlı toplumunun bir alt
telafisini güvence altına almak için, Akdeniz tabakasını teşkil eden Osmanlı döneminde
kıyısı boyunca başka bir yerde ilave toprak muhafaza olunmuş olan bir Orta Doğu geleneği,
talebinde bulundu ve Yunanlıların harekete mahallî halkı bu yabancı tecavüzüne karşı
geçerek buraları da almasına fırsat vermeden, bu korumak amacıyla geleneği şimdi yeniden ön
toprakları işgal etmek üzere ordularını plâna çıkmış ve böylece direnmek zorunda
gönderdiMüttefik İşgali Önce İstilaya ve Daha oldukları adaletsizliğe karşı ilk silâhlarını
Sonra da Vahşete Dönüştü, Bundan Dolayı da edinmişlerdir.
Türk Kabullenmesi Protesto ve Akabinde de
Kasabalarda, şehirlerde her yerde büyük
Direnişi İlginçtir ki, "meydan okuma ve
ya da küçük başlangıç muhalefeti protesto
tepki"nin tarihsel güçleri, Arnold Toynbee'nin
mitingleri şeklinde olmuştur. Bu mitinglerden en
daha sonra kaleme alacağı şaheseri, A Study of
büyükleri İstanbul'da eski Hipodrum'da (At
History'de önemli bir yer tutmakta; Müttefik
Meydanı), Fatih Sultan Mehmet tarafından
işgali ve diplomatik tanzimine karşı Türk
yaptırılan Fatih Camii'nin avlusunda, işgal
direnişinin gelişmesinde böylesine önemli bir rol
boyunca bir kaynama merkezi olan İstanbul
oynaması gerekmekteydi. Türkler, Paris'te
Üniversitesi'nde ve Boğazın öteki yakasında
kendileri için plânlanan akıbetten büyük ölçüde
Üsküdar ve Kadıköy'de yapılmıştır.
habersiz oldukları müddetçe ve kendilerine karşı
direnişe geçtikleri galip devletlerin kontrol Türklerin büyük protesto mitingleri
altında tutabileceklerini varsaydıkları bölgelere hemen hemen her hafta yapılmakta ve bu
çıkarma yapan işgal kuvvetleri nispeten küçük mitinglerde Türkiye'nin öncü kadın
olduğu müddetçe, Türklerin tepkisi bu işgallere yazarlarından Halide Edip (Adıvar) gibi
nispeten küçük ve dağınık olmuştur. Bu sırada konuşmacılar İslâm'a saygı talep etmekte,
pek çok Türk de, Avrupalıların kendilerine Avrupa medeniyeti adına Yunan ordusunun
modern bir ulus olarak bağımsızlıklarını yeniden sebep olduğu vahşetin, mezalimin
kazandıracaklarına inandıkları için işgal cezalandırılması, bütün işgal varlığının geri
yüzünden doğan her türlü rahatsızlığa çekilmesi, nüfusun çoğunluğunu oluşturdukları
katlanmaya ve bu rahatsızlıkları kabule topraklarda Türkler için hürriyet ve istiklâl talep
isteklilerdi. Fakat, işgalcilerin ne plânladığı tam edilmekteydi. Sayısız mahallî mitingden protesto
olarak anlaşılınca ve aslında bu emel görünmeye mesajları gelmekte ve bu mesajlar Müttefik
başlayınca, bu kabullenme protestoya, Yüksek Komiserliği'ne, Sultan'a, Paris'teki bütün
protestolar ise direnişe dönüştü. Başkent güçler toplantısının delegelerine ve özellikle de
İstanbul'dan kasabalara hatta köylere kadar görünür kişiliğinin derinliğinde ne tür bir
bütün ülkede, yüzyıllar boyu devam ede gelen önyargı ve emel olduğunu fark etmeyen
mahallî imkanlarla kendi başının çaresine Türklerin hâlâ bir ahlâk ve prensipler adamı
bakmak diye anlatabileceğimiz ve Osmanlı olarak baktığı Başkan Wilson'a
yönetimindeki yapısal çürümenin altında gönderilmekteydi.

44