Page 41 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 41
tarih çevresi
Osmanlı direnişi tarafından bu gayretler akim İzmir'i, Anadolu'nun doğuya doğru uzanan
bırakılmıştı. Birkaç hafta içinde, İngiliz, Fransız, Akdeniz kıyılarını ve çoğu Trablusgarp
İtalyan ve çok şaşırtıcı ve Müslüman Savaşı'ndan bu yana zaten işgalleri altında olan
Osmanlıların aşırı derecede nefretini çekecek kıyı boyunca bulunan adaları İtalya'ya vermişti.
şekilde Yunan askeri ve donanma birimlerinden
Ancak, Yunanistan, Alman kökeni
oluşan bir birleşik donanma gücü başkent
yüzünden Alman ittifakından yana tavır almış
İstanbul'u işgal etti. Bu sadece doğrudan
olan Kral Constantine'i tahtından indiren ve
Calthrope'un, güvenliklerini tehdit durumu hariç,
Giritli bir politikacı olan Eleftheriofus
İstanbul'un hiçbir zaman işgal edilmeyeceğine
Venizelos'u iktidara getiren İngiliz sefer gücü
dair verdiği sözün ihlali olmayıp, aynı zamanda,
tarafından 1917 yılında savaşa katılmaya
her nerede "geçici" bir operasyon yapılma
zorlanmıştır. Venizelos iktidara gelir gelmez
ihtiyacı zuhur ederse etsin Yunan güçlerinin
Yunanistan'ı Müttefiklerin safında savaşa
herhangi bir Müttefik işgal gücüne dahil
sokmuş ve böylece Almanların müttefiki
edilmeyeceğine dair Rauf Bey'e verdiği
Bulgaristan'ın işgalini çok daha kolaylaştırmış
güvenceyi de ihlal etmekteydi. Aynı yolla,
ve İstanbul'u Güneydoğu Avrupa'dan başka türlü
aslında mevcut olmayan "güvenliğe tehditler",
asla olamayacak şekilde tehdit etmiştir. Açıkgöz
diğer Müttefik orduları tarafından da bahane ve
Venizelos, bunun karşılığında İngiltere ve
gerekçe olarak kullanılarak, mütarekenin
Fransa'dan İzmir'in İtalya yerine kendilerine
başlangıç tarihinden sonra, savaş sırasında kendi
verilmesini istemiştir. Bu haberi duyan İtalya'yı
aralarında yaptıkları müzakereler sonucunda
teskin ve kaybını telafi etmek için de, bu ülkeye
vardıkları gizli anlaşmalarda söz verilen
istemeye istemeye Antalya ve Adalya limanları
bölgeleri işgal etmeye devam ettiler. İngiliz
da dahil olmak üzere Çukurova'ya kadar uzanan
kuvvetleri Boğazı geçerek Karadeniz'e ulaştı ve
Anadolu'nun güney kıyıları, İzmir kaybını telafi
Kuzey-Orta Anadolu şehirlerinden Samsun ve
etmese de, verilmiştir. Bu da devlet çıkarlarının
Bafra'ya işgal kuvvetleri çıkardı. Fransa ve
şerefin nasıl önüne geçtiğinin bir başka
İngiltere arasında, Suriye ve Irak'ın değiş
örneğidir.
tokuşuna dair anlaşma henüz yapılmamışken,
İngiliz kuvvetleri "güvenliğe tehditler" olduğu İngiltere İzmir'in özellikle İtalya'dan
bahanesine dayanarak Suriye'nin ana noktalarını ziyade Yunanistan tarafından işgal edilmesini
işgal ettiler. Kısa bir süre sonra da, yerlerini tercih etmekteydi. Çünkü Yunanistan İngiliz
sadece Suriye'de değil, aynı zamanda çıkarlarına daha fazla yaltaklanmakta ve İngiliz
İskenderun, Antakya, Halep, Güneydoğu hakimiyetini desteklemeye daha fazla bağımlı
Anadolu ve Osmanlı idari taksimatında hiçbir olabilmekteydi, oysa İtalya İngiliz hakimiyetini
zaman var olmamasına rağmen Müttefikler daha az kabullenir gibiydi. Neticede, kararları
tarafından Kilikya diye adlandırılan Çukurova'yı zorlamak için bölgede bir İngiliz gücü
Fransız birliklerine terk ettiler. Savaş sırasında olmasından dolayı, İtalya derhal harekete
yapılan anlaşmalar, Ege'nin büyük limanı geçerek kendisine bırakılan kıyı bölgelerini işgal
39