Page 239 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

210 Maliye Bakanı Fuat Ağralı Varlık Vergisi'nin tutuklamaları Ankara'nın Moskova''nın iyi not
kaldırılması ile ilgili olarak Mecliste yaptığı alma çabasına bağlamaktaydı. (Aktaran,
konuşmada "Tahsilsiz kalan bakayadan bir Türkkan,
kısmının tahsiline imkan olmadığı, bir kısmının
a.g.k., 36).
mükellefleri ağır sıkıntılara ve belki de yokluğa
düşürmeden tahsil edilemeyeceği anlaşıldığı için 223 Erkin, Türk-Sovyet İlişkileri, 233; Esmer Sander,
bu yola gidilmiştir." (Aynı oturum). Olaylarla, 190-191; Özgüldür, a.g.k., 161;
Koçak, Türkiye'de Milli Şef., 307; Us, Hatıra
211 Alman Büyükelçisi Franz Von Papen de bu durumu Notları, 597-598; Weisband, a.g.k., 324-325.
kavramıştı. Varlık Vergisinin kaldırılmasını,
Türk Hükümeti'nin ABD'ye yanaşma niyetleri 224 Dışişleri Bakanı Numan Menemencioğlu'nun bu
olarak değerlendirmişti. (Weisband, a.g.k., 295). konuşması için bkz: TBMMZC, D. VII, C. 9, İ.
1, (20. 4. 1944) s. 98; T. C. Dışişleri Bakanlığı,
212 A.g.k., 295-296.
217-218.
213 Reha Oğuz Türkkan: Taputluktan Gurbete:
225 Erkin, Türk-Sovyet İlişkileri, 240.
Boğaziçi Yyn. İst, 1975. s. 35.
226 Ulus, 16 Haziran 1944; F. C. Erkin'e göre:
214 Weisband, a.g.k., 302.
"Bakanlar Kurulunun uygun bir anında İnönü,
215 Atsız'ın ilk mektubu için bkz: Orhun Dergisi, Sayı: Alman gemileri ihtilafını müzakereye
15 Mart 1944; Ayrıca Mustafa Müftüoğlu: koymuş.Köşkte Feridun ile beraber Montreux'yü
Çankaya'da Kabus (3 Mayıs 1944); Yağmur inceledik. 24. madde bize sarih bir görev ve yetki
Yyn., 2. Baskı, İst. 1977, s. 22-30; Fethi veriyor, Şimdi Genel Kurmay'a emir verelim.
Tevetoğlu: Türkiye'de Sosyalist ve Komünist Alman gemilerini esaslı surette aratsın.demiş,
Faaliyetler, 1910-1960; Ayyıldız Matbaası, Bakan bu görüşe şiddetle karşı gelmiş, tartışma
Ank., 1967, s. 607-609. büyümüş. Bir aralık Bakan Cumhurbaşkanına
216 Bu mektupta adı geçenlerden Sabahattin Ali, Nihal ağır bir hitapta bulunmuş, Saraçoğlu derhal
Atsız'ı kendisine hakaret etmiş olduğu gerekçesi müdahele ederek: -Cumhurbaşkanına bu şekilde
ile mahkemeye vermiş dava açmıştır. söz söyleyemezsiniz, sizi derhal istifaya davet
ediyorum demiş." (Dışişlerinde 34 Yıl., 141).
217 Atsız'ın ikinci mektubu için bkz: Orhun Dergisi,
Sayı16, Nisan 1944. Ayrıca Müftüoğlu, a.g.k., 228 Hilmi Uran: Hatıralarım; Ayyıldız Matbaası, Ank.
31-44; Tevetoğlu, a.g.k., 612-617. 1959. s. 418; Weisband, a.g.k., 332-334.
218 Bkz. F. R. Atay: "Irkçılık Turancılık"; Ulus, 9 229 Weisband, a.g.k., 333.
Mayıs 1944; Z. Sertel: "Türk Gençliğine
230 A.g.k., 335-336.
Tarihten Bir İbret Levhası"; Tan, 10 Mayıs 1944;
A. E. Yalman: "Hastalık Taklit Edilemez"; 231 T. C. Dışişleri Bakanlığı, 221.
Vatan, 10 Mayıs 1944. 232 S. S. C. B. Dışişleri Bakanlığı..., Belge (S. 235/No.

219 Bkz.: "Irkçılık ve Turancılık Tahrikatı Yapanlar 294) s. 114-115.
Hakkındaki Hükümetin Tebliği" Ayın Tarihi: 233 Bkz.: Necmettin Sadak: "İngiltere İle İşbirliğimizin
No: 126, Mayıs 1944, 21.
Beşinci Yıldönümü" Akşam, 12 Mayıs 1944;
220 Tan, Vatan, 19 Mayıs 1944. Asım Us: "Türk-İngiliz Müşterek
Beyannamesinin Beşinci Yıldönümü" Vakit, 12
221 İnönü'nün bu konuşması için bkz.: Ayın Tarihi, No: Mayıs 1944; F. R. Atay: Bir Yıldönümü" Ulus,
126, s. 23-29; Ayrıca; Kadri Kemal Kop 12 Mayıs 1944; Bu çevrenin dışında yeralan ve
(Derleyen): Milli Şef'in Söylev, Demeç ve Hükümetin dış siyasanı eleştiren biri daha vardır:
Mesajları; Akay Kitapevi, Cumhuriyet Matbaası,
Eski Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras bkz.
İst., 1945, s 198-201.
"İki Değil, Bir Tek Cihan Harbi Var" Vatan, 7
222 15 Kasım 1944 günü bir makale yayınlayan İngiliz Ocak 1944; "Beklenecek Başka Ders: Müşterek
"Review" dergisi de, Türkçü ve Turancı Emniyet" Vatan, 13 Ocak 1944; "Hadiselerin

237