Page 243 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

gibi belli başlı gazetelerinde, iki Gürcü Toprak Reformu'ndan Köy Enstitülerine; Kültür
profesörün daha önce Tiflis'te yayınladıkları Bakanlığı Yyn., Ankara 1997.
mektup yer aldı. Buna göre; Ardahan, Artvin,
316 Konu ile ilgili tartışmalar için bkz.: TBMMZC,
Oltu, Tortum, İspir, Bayburt, Gümüşhane, DVI, İ. 3 (5. 6. 1942 69. İ; DVII, C.?', T2, B: 54,
Trabzon ve Giresun Gürcistan toprağı olarak O. 1, s. 60-63; Ayrıca Ayın Tarihi: No. 138, s
kabul edilmekteydi. ve Gürcistan Sovyet
29-33.
Cumhuriyeti'ne geri verilmeliydi. (Burçak,
Moskova Görüşmeleri., 182. ) Sovyet 317 Cem Eroğul: Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi;
Gürcistan'ın bu girişimi sürerken, bunu Sovyet İmge Kitapevi, İkinci Baskı, Ank, 1990, s.
Büyükelçiliğinin Sovyet Ermenistan'ına 9-10.
yerleşmek isteyen Ermeni asıllı Türk
vatandaşlarının kayıtlarını yaptırmak üzere 318 Toker, a.g.k., 58.
İstanbul Başkonsolosluğuna başvurularını 319 TBMMTD, D. VII, C. 18, (29. 5. 1945) 65. B. s. 37-
yapmaları yolundaki duyurusu izledi (Gürün, 41.
Türk Sovyet İlişkileri., 302).
320 TBMMTD., D. VII, C. 17, T. 2, (15. 5. 1945) 54.
311 Karpat, a.g.k., 126; Danilov, A. g. m., 2314. B, s. 70.
312 Bkz.: Çetin Yetkin: "II. Dünya Savaşı Bitiminde 321 TBMMTD., D. VII, 17, T. 2 (15. 5. 1945) 54. B. s.
Çok Partili Düzene Geçişte Temeldeki 80-81.
Bozukluk" Atatürkçü Bilinç, Akdeniz
Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi 322 Mali Yılbaşı sene sonuna alınması nedeniyle 1945
Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: Bütçe Yasası yedi aylık hazırlanmıştı.
1, Cilt: 1 Ocak 1994, s. 4. 323 Eroğul, a.g.k., 9.
313 Bkz.: Barutçu, a.g.k., 412-419; Daha 1942 ve 1943 324 Barutçu, a.g.k., 296-297; Ekinci, İkinci Dünya
yıllarında Çorlu'da bir grup subay İnönü'nün Savaşın'dan Sonra...295-296; Mahmut Goloğlu:
"Tek Parti Yönetimi"ni devirmek amacıyla Milli Şef Dönemi 1934-1945; Kalite Matbaası,
birleşmişler ve General Muzaffer Tuğsavul'a Ank 1974 s. 354-355. Karpat, a.g.k., 129; Koçak,
başvurarak kendilerine başkanlık etmesini Türkiye'de Milli Şef., 385; Toker, a.g.k., 62-63.
istemişlerdir. Ancak buna ek olarak Alpaslan
Türkeş'in aktardığı başka girişimler daha vardır. 325 Dörtlü Takririn tam metni için bkz: Burçak,
Bu darbeci gruplar için bkz: Muammer Taylak: Türkiye'de Demokrasiye Geçiş, 241 -244;
Ahmet Yeşil: Türkiye'de Çok Partili Hayata
27 Mayıs ve Türkeş; Ayyıldız Matbaası, Ank.
Geçiş; Kültür ve Turizm Bakanlığı Yyn., Ank,
1976, s. 6 12.
1988, Ek-I.
314 Başbakan Şükrü Saraçoğlu, 6 Ocak 1944 günü Ulus
326 Mahmut Goloğlu: Demokrasiye Geçiş 1946-1950;
gazetesinde; ".halkçılık ilkesini gerçekleştirmek
Kaynak Yyn, İst. 1982, s. 34.
amacıyla hürriyetin kısıtlanabileceğini"
söylerken, aynı Saraçoğlu 6 Eylül 1945'de aynı 327 Samet Ağaoğlu: Demokrat Parti'nin Doğuş ve
gazetede; "eski rejimi korumak amacıyla alınan Yükseliş Sebepleri, Bir Soru; Doğuş Matbaası,
şu ya da bu önlemlerin yeniden gözden İst, 1972, s. 85; Goloğlu, Demokrasiye Geçiş...,
geçirileceğini" söylemekteydi. İç ve dış baskılar 42.
Tek Parti'nin yöneticilerini böylesine değiştirmiş 328 Hilmi Uran: "Tek Parti' den Demokrasiye, DP nin
bulunuyordu. Ali Fuat Başgil'e göre; "İnönü
Kuruluşuna Yol Açan Dörtlü Takrir", Dünya, 4
İspanya diktatörü Franco gibi harpten sonra da
Kasım 1958.
totaliter rejimini devam ettirebileceğine kanaat
getirseydi, bunda tereddüt etmeyecekti." (a.g.k., 329 Toker, a.g.k., 67.
55. ).
330 "Dörtlü Takrir"in geri çevrilmesinin gerçek nedeni
315 Bu konuda daha geniş bilgi için bkz.: Necdet tartışmalı olmakla birlikte, iki görüş ağırlık
Ekinci: Sanayileşmek ve Uluslaşmak Sürecinde kazanmaktadır. Birinci görüşe göre, CHP Genel

241