Page 74 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Kuzey Amerika, Japonya ve eski Sovyetler Birliği’ndeki devlete ait projelerle daha da hızlanmıştır (IBM, 8
Şubat 2024).

Günümüzde ise yenilenebilir enerji alanında Dünya benzeri görülmemiş bir ilerleme kaydetmiştir. Ulus-
lararası Enerji Ajansı’nın (IEA – International Energy Agency) 2024 yılı Yenilenebilir Enerji Raporu’na göre
küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin 2030 yılına kadar 2,7 kat artarak ülkelerin mevcut hedeflerini yaklaşık
%25 oranında aşması beklenmektedir. Yaklaşık 140 ülkedeki iklim ve enerji güvenliği politikaları, yenilenebilir
enerji kaynaklarının fosil yakıtlı enerji santralleriyle maliyet açısından rekabetçi hale getirilmesinde önemli bir
rol oynamıştır. Raporda ülkelerin yenilenebilir enerji alanındaki ilerleme kapasitelerinin de altı çizilmektedir.
Bu raporda vurgulanan bir diğer husus, Çin’in 2030 yılına kadar küresel kapasitedeki artışın %60’ını oluşturarak
küresel yenilenebilir enerji lideri konumunu sağlamlaştırmaya hazırlandığıdır. Avrupa Birliği ve ABD’nin 2024
ile 2030 yılları arasında yenilenebilir kapasite artış hızını iki katına çıkarması beklenirken, Hindistan’ın büyük
ekonomiler arasında en hızlı büyüme oranını yakalamak üzere olduğu belirtilmektedir. Ayrıca raporda yenile-
nebilir enerji türlerinin gelişim hızına da değinilmektedir. Şimdi ile 2030 arasında eklenen yeni güneş enerjisi
kapasitesi, bu on yılın sonuna kadar küresel olarak yenilenebilir enerjideki büyümenin %80’ini oluşturacağına
dikkat çekilmiştir. Son tedarik zinciri ve makroekonomik zorluklara rağmen rüzgar enerjisi sektörünün de to-
parlanması beklenmektedir. 2023 yılı itibariyle küresel elektrik enerjisi üretiminin %30’u yenilenebilir enerji
kaynakları tarafından gerçekleştirilmektedir. Yenilenebilir enerji kaynakları tarafından üretilen elektrik enerji-
sinin ise %5’i Güneş’ten, %8’i rüzgardan, %14’ü hidrodan ve %3’ü de diğer yenilenebilir enerji kaynaklarından
elde edilmektedir. Uluslararası Enerji Ajansı, 2030 yılı itibariyle küresel elektrik üretiminde yenilenebilir enerji
kaynaklarının payının %46’ya yükseleceğini öngörmektedir (IEA, 2024a).

World Energy Outlook 2024 Raporu’nda ise Orta Doğu’da artan çatışmalar ve Rusya-Ukrayna Savaşı
gibi nedenlerle, dünyanın karşı karşıya olduğu enerji güvenliği risklerinin devam ettiğinin altı çizilmiştir. Gü-
nümüzün enerji piyasalarındaki kırılganlık, Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) temel ve merkezi misyonu
olan enerji güvenliğinin değişmez öneminin ve daha verimli, daha temiz enerji sistemlerinin enerji güvenliği
risklerini azaltabileceği yolların bir hatırlatıcısı olduğu ifade edilmiştir. Ayrıca temiz enerjiye geçişin son yıllarda
hükümet politikaları ve endüstriyel stratejiler tarafından şekillendirilen keskin bir şekilde hızlandığı, ancak bu
politika ve stratejilerin nasıl gelişeceği konusunda yakın vadede her zamankinden daha fazla belirsizlik olduğu
da belirtilmiştir. Rapora göre temiz enerji, 2023’te eklenen 560 gigawatt’tan (GW) fazla yeni yenilenebilir
enerji kapasitesi de dâhil olmak üzere enerji sistemine benzeri görülmemiş bir hızla girmektedir. Yükselen ve
gelişmekte olan ekonomilerin öncülüğünde enerji hizmetlerine olan talep hızla artmakta, ancak geçişlerin devam
eden ilerlemesi, on yılın sonunda küresel ekonominin ilave miktarda petrol, doğal gaz veya kömür kullanmadan
büyümeye devam edebileceği anlamına gelmektedir. Geniş temiz enerji üretim kapasitesi, ulusal ve küresel net
sıfır hedeflerine uyum sağlamaya yönelik daha hızlı geçişler için alan yaratmakta ancak bu, günümüzün yatırım
akışlarındaki ve temiz enerji tedarik zincirlerindeki dengesizliklerin ele alınması anlamına da gelmektedir. Ra-

73