Page 62 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi tarih çevresi

en üst duvarın tüm güney yüzünde bulunan bulunan bir kaleden ibaret olduğu görülüyor. Bu düşmanlardan korunmak amacıyla şehirde yükseltmiştir. Bu surlar, İsauralı III. Leon’un
taşlardır. Bu taşlar Filistin’den mi gelmişlerdir? kale Ankara Çayı’nın düzlüğünde sona eren dar güçlendirme çalışmaları yapılmış; kale yeniden Centeniers kulesinin yakınında yaptırdığı İznik
Mümkün. Ve İsa bu taşlar üzerinde yürümüş geçidi ve düzlüğün kendisini gözetleme amacı inşa edilmiş, şehir alanının etrafına sağlam bir Sudan ile karşılaştırıldığında, üst kaleyi
müdür? Yazıtın söylüyor gibi göründüğü budur ile yapılmış olmalıdır. İlk haliyle, bugünkü sur yaptırılmıştır. Bazı kalıntıları bulunan bu sur, yaptıranın da yine İsauralı III. Leon olduğunu
ancak kesinliği yoktur. kayalığın zirvesine kartal yuvası gibi kalenin kuzey-batı köşesinden aşağıya doğru söylemek olasıdır ancak bunu kesin olarak
yerleştirilmiştir. Ardından, yontulmamış iniyor, bugünkü Tabakhane Mahallesi’ni bilemiyoruz. I. Nikephoros 805 yılında Harun el
Şehri ele geçiren çeşitli Müslüman
sultanlar, hanlar ve hükümdarlar sadece var olan bloklardan ve kerpiçten yapılmış surlarının dışarıda bırakıp, kendisine hendek görevi gören Raşit’le yaptığı savaşta surların onarımını
yaptırmış ve şehri savunma konumuna
surların bakımını ve onarımını yaptırmışlardır. koruması altında, etrafına birkaç derme çatma Hatip Çayı’nın mendereslerini takip ediyor, getirmiştir; yeni bir yapı eklemek yerine
Bununla birlikte Selçuklu ve Osmanlı kulübe yapılmıştır; saldırı halinde bu kulübelerin mezarlıklan kapıları dışında bırakan bir bataklığı yüzeysel bir onarım yaptırmış olması olasıdır
dönemlerinde özellikle Hatip Çayı’nın kenarında sakinleri mallarıyla birlikte askerlere destek içine alan ova boyunca güneye dönüyor, eski ancak bunu da kesin olarak bilemiyoruz.
yeni surlar yapılmıştır. olmaya gitmişlerdir. Eski ve yeni Hititler, Namazgâh Kapısı civarına ulaştığında,
Frigler, Sümerler bu kaleden geçmişler ancak bilinmeyen ancak şüphesiz Hisar Kapı’ya yakın Sarhoş lakaplı III. Mikhail, ileride I.
Yapılan çok sayıda gözlemin sonucu büyük olasılıkla kalede ve savunma araçlarında bir noktadan kaleye doğru yükseliyordu. Bunlar Basileios olacak Basileios’un yardımlarıyla
olarak, Bizans döneminde kum karışımlı ezik bir değişiklik yapmamışlardır. Bu konuda kesin büyük olasılıkla Caracalla’nın (211-217) 858’de İznik’in surlarının bakımını yaptırdıktan
tuğladan oluşan beyaz-kırmızımtırak harç olarak bir şey bilinmiyor. Zira kalenin onarımını yaptırdığı surlardır zira Ankyra Kral sonra 859’da Ankyra Kalesi’nin onarımını
kullanılırken, İslamiyet döneminde (1173’den zirvesindeki derin katmanlarda bulunan yeni Yolu üzerindeydi; Perslere karşı sefere çıkan her yaptırmıştır. Bu, elimizde kayıtlı bir belgesi olan
itibaren) yapılan bütün onarımlarda ve yükselen toprak setlerinin, bu çok eski zamanlar hakkında imparator burada duraklıyor ve bir süre tek onarımdır. Bizanslı tarihçiler bize III.
tüm yapılarda kum tanelerinden oluşan beyaz ya bizden neler sakladığını bulmak için hiçbir kazı kalıyordu; bu imparatorlar şehre görkemli anıtlar Mikhail’in önemli çalışmalarından hiç
da kül grisi bir harç kullanıldığı ortaya çıkmıştır. yapılmamıştır. Büyük İskender Gordion’dan bırakmış, şehri güzelleştirmiş, güçlendirmiş ve bahsetmeyip onu utanılacak, içkiye, ahlaksızlığa
Bir başka gözlem ise Ankara’da İslamiyet sonra M.O. 334 yılında bu kaleyi kuşatmış ve Ankyra, Küçük Asya’nın en önemli Roma ve sirk oyunlarına düşkün biri gibi gösterseler de
dönemi surlarında çok sayıda dikey ve yatay almıştır. Galatlar kaleye M.O. 278 yılında Bulvarı olmuştur. Ankara surları, bir yüzyıl önce bütünüyle, bugün
duvar gergisi bulunurken, Bizans surlarında hiç gelmişler, kırk yıl kadar süren ve yağma ile ise kısmen korunmuş olan ve bu imparatorun
tahta duvar gergisi kullanılmadığını göstermiştir. geçen varlıklarının ardından, o zamandan M.S. 324’de imparatorluğun yaptırdığı onarım çalışmalarını gösteren dört
Kalenin hanlarında görebileceğimiz gibi, itibaren Galatia olarak adlandırılan, eski başkentinin İstanbul’a taşınmasıyla ve yazıtı üzerinde barındırır. Yerleri saptanmış bu
Osmanlı döneminde özellikle ikili dikey ve Frigya’nın bir bölümüne yerleşmişlerdir. 395’te Roma İmparatorluğu’nun ikiye yazıtların haç şeklinde taşlarla aynı sur hattında
yatay duvar gergisi kullanılmıştır. Öte yandan, Ankara, Galatların üç başkentinden biri olmuş bölünmesiyle Ankyra önemini kaybetmemiştir; olması ve bir arada bulunması, bu imparatorun
tuğla ve taş kullanımları da oldukça farklıdır: ve Tektosaglar buraya yerleşmiştir. Tektosaglar Perslere yönelen bir kale olarak surları sağlam çalışmalarının ayırt edilmesini sağlar.
Bizanslılar surları örmek için, 3-4-5-6 ya da 7 gelenekleri gereği şehri “oppida” adı verilen ve tutulmuştur. Gotların ve Perslerin işgali bu Bu Bizans dönemine dair bildiğimiz tek
katman şeklinde farklı yüksekliklerdeki tuğlalar büyük taşlardan yapılmış bir surla önemi İstanbul imparatorlarına hatırlatmıştır. şeydir.
ve 5-4-3- ya da 2 katman şeklinde taş kullanırken kuşatmışlardır. Eski Frig Kalesi’ni ve batıda, Ankyra, Herakleios’un çabalarına rağmen Pers
Müslüman yapı ustaları sadece taş karışımı olan batan güneşe bakan yamaç üzerindeki yeni Kralı Hüsrev tarafından 620’de alınmış ve harap Selçuklu döneminde, veliaht I.
tuğla kullanmışlar ya da dekor olarak, göze hoş Galatia şehrini çevrelediğini varsaydığımız bu edilmiştir; Herakleios savaşı Pers krallığı’na Keykubad’ın (1219-1237) Konya’nın meşru
görünen bir motif elde etmek amacıyla bir ya da sur belki de genişlik açısından surların bugünkü taşımış ve Ninova’da Şah’ın birliklerine başarılı sultan olan ağabeyi
daha fazla taşla birbirini izleyen tuğlaları, yatay alanına sahipti. Yerleşik hayata geçen Galatların bir şekilde bozguna uğratmıştır. II. Konstans, I. Keykavus’a başkaldırdığını, Ankara
ve dikey olarak yerleştirmişlerdir. Topoğrafik başkenti alanını genişletmiş ve git gide ovaya 659’da Ankara’yı işgal eden Araplara karşı şehrini ele geçirdiğini, orada siperler
taslakta, Ankara’nın yüzyıllar boyunca, birbiri yerleşmiştir. Roma birliklerinin başında olan savaşmış, üstün gelmiş, onları barışa zorlamış ve oluşturduğunu ve üç yıl boyunca kardeşine karşı
ardına eklenen pek çok sura sahip olduğunu ve Manlius, şehri fethettiğinde şehrin güvenliğini vergiye bağlamıştır. Bu sebeple, sürekli olan koyduğu görürüz. I. Keykubad surlara birçok
bildiğimiz üç surdan ikisinin hâlâ mevcut de sağlamıştır. Augustus’un Roma dönemiyle Arap tehdidi karşısında ilk sur hattını yapanın II. defa onarım yaptırmıştır. 1240- 50’de Konya
olduğunu gördük. Mantıklı varsayımlara ve az şehir gittikçe genişlemiş, kuzeye doğru Konstans olduğu varsayılır. Sultanı II. Keykavus, Dere surlarının onarımını
sayıdaki belgeye bakıldığında Ankara’nın yükselmiş ve bugün Roma ve Augustus 727’de İznik’in duvarlarının bir kısmını yaptırmış, yeni korumalar kurdurmuş ve kalenin
başlangıçta, batı-doğu, kuzey-güney ve tersi Tapınaklarının bulunduğu tepeyi kaplamıştır. da onaran İsauralı III. Leon, VII. ve VIII. kuzeybatı köşesinin yakınındaki derenin gizli
yönde, dört büyük yolun birleşme noktasında Şehrin büyüyüp zenginleşmesinin sonucu olarak yüzyıllardaki Arap akınlarından sonra surları kapılarından birine bir yazıt bırakmıştır.

60 61