Page 144 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi tarih çevresi

1908 meclisinin de bugünkü meclisimizin “Müsaade buyurun, hepsini söyleyeceğim.” Sabahtan görüyoruz ki Meclis hınca hınç Esasisini 56 senede çıkarabildiğini ve

sorunlarına benzer sorunları vardır. Bunlardan diyerek devamla “ İkinci celsede adedi mebusan doludur. Reisin hakkı takdiri var, bir kere bakar. binaenaleyh Meclisi Mebus anın bunu çıkarmak
birisi de mebusların meclise devam konusudur. sabahki mevcudun nısfına iniyor. 90–80 kişi Şayet yoklamaya lüzum görmezse Mecliste hususundaki isticali pek varit değildir diye Reis
Ankara Mebusu Mehmet Talat Bey’de bu haline geliyor. Hele müzakerenin nihayetinde müzakereye devam ederiz. Bir parça Paşa hazretlerinin bir mütalaalarını işittim. Bu
konuya dikkat çekerek zaman zaman mecliste Meclis encümen haline geliyor. Hepimiz ekseriyetsizlik görülürse yoklama icra edilir. sebeple Kanunu Esasimiz, kolay kolay çıkacak
meseleyi dillendirdiğini görmekteyiz. Sinirli ve görüyoruz. Yoklama yapalım, ekseriyet yok Asıl mesele, akşam yoklamalarındadır efendim. değildir.” Diyerek “Ayanı kiram istiyorlar ki,

uyarıcı olan konuşmalarından biri şöyledir: “Ta teklifim her kim yaparsa yalancı çıkmaz. Sabahtan bulunup da öğleyin bir kaçamak kendi lehlerine taalluk eden kısımları bize kabul
Ayasofya’dan, Çırağan Sarayından buraya Kendimizi teşhir etmeyelim. Mebusların verdikten sonra, akşama gelmek külfeti herkes ettirsinler. Meclisi Millinin hukukuna taalluk
gelinceye kadar mebusların devam hususundaki devamsızlıkları iyi bir şey değildir. Müzakere tarafından ihtiyar edilmez. Çünkü o vakit eden şeyler 56 sene sonra çıksın.” Sözleriyle
hallerini pek biliyoruz. Matbuat da biliyor, halk olunan kanunu yarı yolda bırakmayalım gibi dönmek için vakit yoktur. Şayet, sabahleyin tepkisini dile getirmektedir. 53 Kanun-ı
da biliyor. Meclisi Mebusanı böyle yeni olarak fikirlerle çok vakitler ekseriyet olmadığı halde, yoklama yapılmak icap ederse yapılır. İcap Esasisi’nin tadil edilen maddelerinin ilanı ile
açılmış bir memlekette muallim bir mebus ekseriyet varmış gibi müzakereye devam etmediği surette akşam yoklamaları yapılmak ilgili olarak gayr-ı Müslim mebusların özellikle
olamaz. Mebusan da gerek rey vermek ediyoruz. Mademki, Kanunu Esaside bu lazım gelir. Onun da en elzem tariki, akşama fazlaca tartışma içine girdikleri Türkçe veya o
hususunda, gerek fırka hayatında vesaire de musarrahtır, ekseriyetle başlayıp, ekseriyetle kaçta çıkıyorsak, mesela saat 10.30 da veya mahalde kullanılan diğer dillerinde de

birçok hataları, noksanları olabilir. Fakat yeni karar vereceğiz ve zannetmem ki, bir parça 11.’00’ de İdare tarafından yoklama defterleri kullanılabileceği tartışmalarına Talat Bey’de
müptedi bir mebus her halde müdavim bir mebus dışarıya bir sigara içmek için çıkıp, burada şubelere encümenlere konulur. Mebusan onu katılmıştır. Ankara Mebusu Mehmet Talat Bey,
olabilir. Buna hiçbir mâni yoktur. Zerre kadar bulunmayanlar, müzakerede bulunmadı
imza ederek çıkmaya mecbur olursa o vakit Osmanlı memleketinde Türkçenin bilinmediği
hamiyeti olan bir adam da bunu yapmalıdır addolunamaz. İçeride olmadığı için
intizamı devam temin edilmiş olur zannederim. çok sınırlı sayıda mevki olduğunu, bunların da
itikadındayım. Mademki bizim halimiz ortaya dinleyemediği bir şeye de karar vermek mucip (Bunlar maddeye girmez sedaları) Bu bazı adalarla Arabistan’ın bazı köyleri olduğunu
konuldu, tamamıyla tasvir edelim de ona göre değildir. Arkadaşlarını taklit etmek gibi bir şey
nizamname-i dâhilidir, talimatnamedir, buna belirtir. Kanunu anlamak meselesine gelince,
tedbirler alalım. Tamamıyla teşhis edilmeyen bir olur. O da doğru değildir. Anlayarak, bilerek
girmez, hiç bir şey olamaz. Bunlar, buna Türkçe bilen köylü de anlayamayacaktır. Çünkü
maraz hiçbir vakit tedavi olunamaz. Sabahleyin karar verecek isek, mukallitlik yapmayacak isek,
girmezse mebuslar da kapıdan içeri girmez. okuma yazma bilmemektedir. Muhtar da
geliyoruz, görüyoruz. Sabah yoklaması daha doğrusu mebus bulunduğumuzu ve 8 aylık
Hülasa, şurada sabah ve akşam yoklamaları diye anlamaz ki ona anlatsın. Fakat herhalde her
yapılacağı veya mühim bir müzakere cereyan veyahut 6 aylık hayatımızı bir ücret mukabilinde
tasrih edilmelidir.” demektedir. Bu sözlerle beldede Türkçe okuma yazma bilen kişiler
52
edeceği his solunursa o gün sabahtan ekseriyet millete satmış olduğumuzu bilirsek, mutlaka şu
meclisi eleştirmekten geri durmayan Talat vardır. Önemli olan kanunların anlaşılır biçimde
bulunuyor. İkinci celsede zevalden sonra burada sıralar üzerinde oturmak külfetini ihtiyar edelim.
Bey’in devam konusunda son derece hassas ve yazılmasıdır. Halk kendi ihtiyaçlarıyla ilgili
toplanıyoruz. 280 mevcut olması lâzım gereken Yoklama meselesine gelelim; yoklama ne vakit
sorumlu olan bir davranış sergilediğini hususlardan olanları zaten isteyerek anlamaya
mecliste 130 – 140 kişi bulunuyor. Biraz da yapılacak? Sabahleyin mi? Sabahleyin yoklama
görmekteyiz. çalışacaklardır. Halkta da biraz istek, biraz
bahis fenni, kanunî bir şey olursa birer birer zamanı Mecliste bulunduktan sonra, dediğim
çözülüyor. Bakıyoruz ki, kapıların ikisinden de gibi akşam, yine aynı halde burada 35 – 40 kişi Kanun-ı Esasi’nin tadilatı meseleleri gayret ve kabiliyet lazımdır. Kanunu öğrenmek
gıcırtıdan başka bir şey işitilmiyor. Yemek kalacağız. Akşam yoklama yapılacak olursa bu görüşülürken, Meclis Başkanını Kanun-ı Esasi isteyen ahali bir yolunu bulup onu öğrenecektir.
vaktinde ise, ondan evvel lokantalarda ferih ve defa da geç gelinmek suretiyle akşam Encümeninden incelemesini bir an evvel Fakat her halde kanunların neşir ve ilanı resmi
54
dil olan Türkçe ile yapılmalıdır demektedir.
fahur yemek yemek için daha evvel çıkılıyor.” yoklamasında bulunacağız. Bunun kati, güzel bir bitirmesini istemiştir. Mehmet Talat Bey, de söz
(Bunları biliyoruz sedaları) Talat Bey’i diğer tariki var. Bu da, yeni bulunmuş bir keşif alarak “ Geçen sene ayan müzakeratında Jandarma Umum Kumandanlığı Bütçesi
mebuslar susturmak isteseler de susmayarak değildir. Bizim arzu ettiğimiz bir meseledir. bulunduğum bir sırada İtalya’ nın Kanunu münasebetiyle söz aldığında Polis ve Jandarma

142 143