Page 146 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 146
tarih çevresi tarih çevresi
Nizamnamesinin elzem olduğunu ifade veyahut o keçiyi kesemden tazmin etmeye 22 medrese var; oranın da birçok Müderrisleri büyük bir sermaye ile teessüs etti, büyük bir
etmektedir. Jandarma Teşkilatı için istenildiği kendimi mükellef addederdim.” Dediğinde istisna edilmiştir. Sonra Ayaş, Beypazarı, sermayeye, büyük bir kâra nail oldu. O da,
kadar Avrupa’dan uzman getirilsin önemli mecliste alkışlarla karşılanmıştır. 56 Sivrihisar gibi cesim Kazalar vardır ki, karşısında bir rakip bulamadıktan dolayı bundan
değildir. Nizamname ıslah edilmedikçe can hiçbirisine maaş verilmemiştir. Eğer, kur’a beş altı sene evvel 10–12 bin lira sarfıyla
Talat Bey Bütçe’nin suret-i
sıkıcı haller bitmeyecektir. Bu konu ile ilgili müzakeresine dair de “Ruzname Harici yaptılarsa, doğrudur. Eğer, bir esasa istinat mükemmel diğer bir fabrika daha yapıldı ve
55
olarak tartışma uzunca devam etmiştir. Mehmet Beyanatı” olmuştur. Özetle Talat Bey, her bütçe ettirdilerse bu kadar hatalı bir taksim olamaz. fakat sermayesi az olduğu için derhal un fiyatını
Talat Bey’in karıştığı tartışmaların birinde, Bunun esasını öğrenmek isterim. Ankara kırdı, o fabrikayı muattal bıraktı. Şimdi yeni
müzakere edilmeden 2–3 gün evvel encümene
Erzurum Mebusu Ohannes Varteks Efendi merkezindeki 22 medrese külliyen istisna yapılacak fabrikalarla eskiden bütün
havale olunsun, oraca da tetkik edilsin
“Valiler, evvelce jandarmaları hizmetkâr gibi edildiği, bu 3 Kazadaki medreselere de 10 para fabrikatörlüğün gavâmızına vakıf olmuş,
istemektedir. 57
kullanıyorlardı.”sözü üzerine Talat Bey devamla verilmemiştir. Bizim Vilayetimiz bu kadar kendisini kurtarmış olan fabrikatörler hiçbir
Hakan-ı Sabıktan müntakil ve Osmanlı
“— Yahu, yahu! Yalnız jandarmalar değil, zengin bir vilayet ise, teşekkür ederim.” 59 vakit bu yeni fabrikacılarla rekabet korkusu
Bankasında mahfuz mücevheratın Donanma
Valiler de, Mebuslar da, Ayan da bütün milletin görmeyeceklerdir. 15 seneye kadar onların
Cemiyetine terki hakkında madde-i kanuniye Posta ve Telgraf Müdüriyeti Umum
hizmetkârıdır.” Demektedir. Tartışmanın devam derecesine vasıl olmak ihtimali yoktur. O eski
Layihası münasebetiyle” söz aldığında bu iyesi Bütçesi hakkında söz almıştır. “Şimdi
etmesi üzerine “Hatta memleketimizden Galata Postanesinde cebinde şemalı kibrit fabrikaları bu vergiden muaf tutmak, bu
parçalanan, koparılan kısımların koparılmasına mücevherler nakde çevrilmediği için bir geliri fabrikaları meydana getirmemek, daha doğrusu
yoktur. Oysa nakit olsa belirli bir faiz geliri olmadan yukarı çıkan adam varsa aşkolsun. Bir
sebep de bu zabıtasızlıktır. Bunu tarihle, aralarında rekabet meydana getirerek memlekete
olacaktır. Bu tip şeylere önem vermediğimizden emanet almak, bir emanet vermek için ben
vukuatla, her şeyle ispata hazırız. Şimdi «Polis»
senede 1 milyon lira zarar etmemiz söz konusu gidiyorum, saatlerce duruyorum, muvaffak ucuz emtia çıkartmamayı intaç edecektir. Bunu
denildi, «Teftiş» denildi, «İnzibat Memuru » misal-i maddilerle bütün rüfeka da ispat
olabilmektedir. Onun için bu faiz cihetine önem olamıyorum. Ya pazar günleri orada
denildi, «Jandarma Memuru» denildi. Bunlara, bulunmuyorlar veyahut oradalar; fakat sıra bana edebilirler. Binaenaleyh, bu suretle hem varidat-
bol iken daha dar, kolu daha uzun elbiseler vermek lazımdır. Bunlar neden İane
komisyonuna verilmesinde tereddüt ediliyor. gelmiyor. Avdet ediyorum, Avusturya ı hazineyi ihlal edersiniz, hem de yeniden
giydirildi. Acaba kuvve-i maneviyyeye tesiri
Şüphesiz mücevherat kıymeti nispetinde Postanesine bir işiniz tesadüf edecek olursa bütçeye büyük bir tecavüzde bulunmuş
olur mu diye renkleri boyatıldı, serpuşlar değişti. 61
müzayedeye çıkarılacaktır. Eğer Donanma emanetinizi, mektubunuzu evinize getirip teslim olursunuz.”
Neticede bugünkü hiçlik, idaresizlik,
inzibatsızlık. Demin rüfeka-yı kiramdan, Muaveneti Milliye Cemiyeti eliyle müzakerede ediyorlar, bir imza ile alıyorlar, buyurduğunuz o Talat Bey’in İstanbul ile ilgili
satılacak olur ise, hükümetin satacağı değerin müşkülatı iktiham, hakikaten uzun zamanlara meselelerde de söz aldığını görüyoruz.
zannedersem Sıtkı Bey bahis buyurmuşlardır.
150bin 200 bin üzerinde bir değere satacaktır. tevakkuf eder; fakat Payitahtın ahvalini
Memlekette devair-i intihabiyyeye gittiğimiz “İstanbul’da müteaddit birçok mezbahalar var.
Bunun aynen kabul edilerek görüşmelere bir son düzeltmek de zannederim o kadar büyük
vakit halkın en ziyade şikâyet ettikleri şey, Her kasap dükkânında koyun kesiliyor. Bunun
verilmesini istiyor. Görüldüğü gibi Talat Bey’in kiyasete tevakkuf etmez. Bir parça iktimam
hayvan hırsızlığıdır. Buna pek sathî olarak için vasıtayı tahsil iyeyi tevsi etmeli. Bir kere
«hayvanı çalınıyormuş, ne olur efendim» iktisadi konular ile ilgili olarak her zaman ediniz, merkezin işini düzeltirsiniz. Mülhakat bir düşününüz efendiler, İstanbul’da kolera
devletin çıkarlarını düşünüp, pratik çözümler numune, bir misal görmüş olurlar. Ona göre
diyorlar. Fakat iyi biliniz ki, bir dul kadının bir vukuatında acaba o her dükkânda kesilen koyun
ürettiğini söyleyebiliriz. 58 ıslahı ahval ederler.” 60
keçisi zenginin bir mandırası demektir ve o keçi kanlarından dolayı şehir ne kadar hasara
çalınırsa o kadın mahvolur. Evvelden bir İlmiye Bütçesi ile ilgili olarak söz Teşvik-i Sanayi Kanunu Layihası uğrayacaktı, Allah vermesin. Şehremanetini
Kaymakama gelirdi, o da merhametli bir aldığında Ankara ile ilgili örnekler vermektedir münasebetiyle yine Ankara ile ilgili olarak söz mükemmel ve muntazam mezbahalar
Kaymakam ise, naçizane bendeniz böyle bir “Bu Taşra medresesine verilen şu maaşlar, hangi almıştır.“Size diğer maddî bir misal gösteririmi. yaptırmaya mecbur ediniz. Hakikaten kasapların
Kaymakam olduğum için, gider o keçiyi bulur esasa mebni tevzi edilmiştir. Ankara merkezinde Ankara’da bir un fabrikası var. Bu 20 sene evvel vermesi lâzım gelen bir şey, isminden de
144 145
