Page 139 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 139
tarih çevresi tarih çevresi
ayıp olduğunu, bu nedenle bu mekteplerin Bey’in yine itirazları söz konusudur. İtirazı şu almıştır. Bunların maaşlarının az olduğunu 150 Diğer bir önemli durum da Dersaadet de
tahsisatını bir miktar artırarak gelen bu noktadadır. Maaşların öteden beri İstanbul ve kuruşluk bir maaşın son derece yetersiz bulunan Ticaret Mektepleri konusudur. Meclisin
öğrencilerin kapıdan çevrilmemesi sağlanmalıdır Taşra arasında ayrı ayrı tespit edildiğidir. Aynı olduğunu ifade etmiştir. Bu nedenle de rüşvet ve 133. İçtimasın da gündeme gelen bu mesele
demektedir. Tartışmalardan sonra kimi mebuslar görevi yapanlara İstanbul’da ayrıcalıklı yolsuzluğun önünün açıldığını söylemektedir. hakkında Talat Bey’in fikirleri şöyledir. Genel
her vilayete sanayi mektebi açılmasını öneriyor. davranılarak daha fazla maaş verildiğini 1000 veya 1.500 kuruş vermeyelim fakat nüfusun takviyesi ne kadar gerekli ise, bir ticaret
Sonuçta Talat Bey’in önerisi ile 50.000 kuruşluk söylemektedir. Talat Bey şu sözleriyle karşı onlarında karınlarını doyuracakları, muhtaç erbabının da oluşması o kadar gereklidir. Bu
tahsisat artırımı kabul edilmiştir. 32 çıkmaktadır. “ Taşra kâtiplerine az verilmiş, onu olmayacakları bir maaş verelim demektedir. okuldan mezun olanlar zekâsına göre ikinci,
Ormanlarda görev yapan korucular ve arz etmek istiyorum efendim. İstanbul’dakilere Ardından da bir örnek vererek, Niksar üçüncü dereceden şahadetname alarak çıkarlar.
müfettişlerin durumu tartışılırken, Talat Bey çok verilmiş, burada aynı veçhile hademeye dört Kasabasında bir Tapu Kâtibi’nin dört tane Halkı ticarete teşvik için bunları kısmen de olsa
tartışmalar içinde yine bulunmuştur. Orman yüz kuruş veriliyor, taşrada altmış kuruş konağı olduğunu söyleyerek, gerekli maaşı askerlikten istisna edelim demektedir. Bu durum
korucularının azlığından bahsederek 1.250 veriliyor. Kaza odacılarına veriliyor. Bu yirmi verelim ki bu küçük memurlar da hırsızlık diğer mekteplere de uygulanırsa işinin erbabı
korucu çok gibi görünebilir ama bizim ülkemizin milyon, sırf İstanbul memurlarını sefahate sevk yapmasınlar. 150 kuruşluk bir kazaya adam olan insanlar artar. Bu durum ticaret
Ormanlarının beş on misli olduğunu, buna karşın etmek, terfih etmek içindir. Taşraya ait olan gönderemezsiniz sözleriyle maaşların artması mekteplerinde, yalnızca yüksek bir derece ile
Fransa’daki korucu sayısının 20.000- 30.000 cihetlere gelince, orası düşünülmemiştir. Hâlâ bu gerektiğini vurgulamaktadır. Neticede Kâtiplerin mezun olanlara da uygulanabilir. Talat Bey’in
arasındadır demektedir. Bu nedenle Ormanları İstanbul imtiyazlarına tahammül edecek miyiz?” maaşına 50 kuruş zam yapılması bu sözleri taraftar bulmamış. Askerliğin kutsal
koruma işini köylüye bırakmakla bu vazifenin dediğinde Tokat mebusu İsmail Paşa da Taşrada kararlaştırılmıştır. 35 bir görev olduğu konusu çeşitli mebuslar
yapılamayacağını anlatmıştır. Ormandan ekmeğin kıyyesi yirmi dört para olduğunu Sıhhiye Nazırı Ahmet Mithat Efendi’nin tarafından dile getirilmiştir. 37
yalnızca kereste değil pek çok bakımdan söyleyerek taşranın İstanbul’dan ucuz olduğunu Nezaretle ilgili olarak ayrıntılı açıklayıcı bir Evkaf Nezareti ile ilgili olarak Talat Bey,
yararlanıldığı bu sebeple de Ormanların gereği ifade etmiştir. Talat Bey İstanbul’un ayrıcalığını konuşma yapmasının hemen ardından, Mehmet çok ciddi ve sert eleştirilerde bulunarak uzunca
gibi korunmasının lüzumunu açıklamıştır. Süvari vurgulaması bakımından şu sözleri önemlidir. Talat Bey söz alarak Sıhhiye Nazırına açıklayıcı denilebilecek söz almıştır. Evkafın elinde emlak,
ve piyade kolcularının ve bekçilerin yeterli “Meşihattan gelen ve aynen kabul olunan bu izahattan dolayı teşekkür ettikten sonra, bu konu arazi, akarlar vardır. Evkafın elinde bulunan
sayıda olmadığı, müfettişliğin kaldırılarak bu lâyihanın müfredatında Ser hademeye bin kuruş hakkında fazla mütalaaya gerek olmadan hemen arazilerden, ormanlardan yararlanılmaz.
diğer görevlilerin sayısının artırılmasının uygun verilmiştir. Üçüncü sınıf Kaza Naibine de bin maddeler bazında oylamaya geçilmesini Dükkânlar, hanlar, hamamlar yıkık ve harap bir
olacağını savunmuştur. Burada Talat Bey’in kuruş verilmiştir. Sonra hademelere bakınız istemiştir. Yapılan oylamalarda da fazlaca bir haldedir. Evkafın olduğu meydanda çoğu
sözleri üzerinde fazla durulmayarak madde efendim dört yüz, üç yüz, iki yüzden aşağısı tartışma olmadan Sıhhiye Nezaretinin bütçesi zamana süprüntülük içindedir. Örümcekler her
oylamaya geçilmiş ve kabul edilmiştir. Talat yoktur. Sonra, kazadakilere seksen kuruş, altmış kabul edilmiştir. 36 yeri kaplamıştır. Şu anda emlakiniz nedir diye
Bey’de “— Efendim bir resmi geçittir gidiyor. kuruş, elli kuruş verilmiştir. Bu nedir Allah
Mehmet Talat Bey’in Bütçe görüşmeleri sorsak onu da bilmezler, öğrenmeğe dahi heves
Bizim itiraz ne oldu?” diyerek itiraz etmiştir. aşkına? Âdeta tagallüp (zorbalık) demektir. esnasında konulara hâkim olarak açıklayıcı etmemişlerdir, demektedir. Özellikle eğitim-
Ancak Meclis Başkanının “Var mı efendim itiraz Taşradan paraları alıp, İstanbul’un keyfine sarf
bilgiler vermesi ve savunduğu fikirleri sonuna öğretim ile meseleleri yermiş ve yetersizliği
eden? (Sükût) o halde sekizinci faslı reye etmektir. Yine o ricali ilmiyeyi arabalar içinde kadar takip edip, ısrarcı olması Meclis üzerinde durmuştur. Medreselerin harap bir
koyuyorum. (Eller kalkar) Kabul olundu. sefahate bırakmak mı istiyorsunuz,
çalışmalarında olan etkin yapısını açıklıkla durumda olduğunu, çeşmelerden su akmadığını,
Sözleriyle Talat Bey’in itirazı kabul anlamıyorum?”. 34
ortaya koymaktadır. Dolayısıyla da Meclis medreselerin oturulamaz bir halde, pislik
görmemiştir. 33 Kaza Kâtip’leriyle, muavinlerinin çalışmalarında fikirlerinin uygulanmasını, kabul kokusundan içeri girilemez bir halde
Memurların maaşları görüşülürken, Talat maaşları meselesi tartışılırken, Talat Bey söz görmesini sağlamaktadır. bulunduğunu izah etmiştir. Eğitim için elzem
136 137