Page 87 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

XV - XIX. Yüzyıllar Arası Batılı Seyyahların Gözünden Değişen
Türk İmgesi, Osmanlı İmparatorluğu, İstanbul ve Ayasofya
Aslıhan Kılınç*

ÖZ
İstanbul tarihin en eski devirlerinden itibaren dünyanın en önemli şehirlerinden birisi olmuş-
tur. Birçok medeniyete beşiklik etmiş ve bu medeniyetlerden geriye kalan kültür ve tarihi mirası
barındırmasıyla ayrı bir önem taşımıştır. Aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu ile diğer devletler-
arasındaki diplomatik ilişkilerin şekillenmesinde rol oynayan batılı seyyahların da uğrak yeri olmuş-
tur. Ayasofya ise batılı seyyahlar tarafından İstanbul’da ziyaret edilen en ünlü yapı olma özelliğini
halen korumaktadır. Bu ziyaretlerin çoğu diplomatik ilişkilerde kullanılacak bilgilerin toplanmasına
yönelik olsa da seyyahlar eserlerinde, hayran kaldıkları bu şehrin kalıcı sakinleri olan Türkler hak-
kında önemli bilgiler aktarmıştır. Pero Tafur, Polonyalı Simeon, Ogier Ghislan Busbecq, Frederick
Walpole, Arminius Vámbéry, Mme de Gasparin, ve Henry Fanshawe Tozer gibi Batı dünyası için
önemli isimler çalışmada yer alan seyyahlardan bazılarıdır. Bu çalışmada 1500-1950 yılları arasın-
da Osmanlı topraklarına gelen batılı seyyahların İstanbul, Ayasofya ve Türkleri konu alan seyahat-
name örnekleri ele alınmıştır. Ayrıca çalışmada Osmanlı İmparatorluğu’nun en sancılı yıllarında bu
toprakları ziyaret eden seyyahların imparatorluğun genel durumu hakkında yaptıkları çarpıcı açıklam-
alara ve Sultan II. Mahmut ile Sultan II. Abdülhamid dönemlerine ait kısa bilgiler aktarılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı İmparatorluğu, II. Abdülhamid, Seyyah, İstanbul, Ayasofya

* Dr. Öğr. Üyesi. Ufuk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölümü, aslihan.kilinc@ufuk.edu.tr. Bu makale ilk olarak 30 Eylül
2020 tarihinde Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi’nde yayımlanmıştır.

87