Page 71 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Son Osmanlı Mebusan Meclisi Seçimlerinde Trabzon Sancağı
(İttihatçı - İtilafçı Mücadelesi)
Aslıhan KILINÇ1

ÖZ
Osmanlı Devleti’nde ilk seçimler muhassıllık meclislerinde yapılmış olsa da halk genel anlamda
1908 yılında yapılan seçimlerde seçme hakkını kullanmıştır. Buna göre Osmanlı Devleti’nde seçim
sistemi iki dereceli olarak uygulanmış olup söz konusu sistem 1946 yılına kadar geçerli olmuştur.
Dolayısıyla Trabzon sancağında yapılan 1919 yılı seçimleri de bu kurallar çerçevesinde gerçekleştir-
ilmiştir. Konu ile alakalı ATASE, TİTE, devlet arşivleri ve döneme ait gazetelerden tespit edilen bilg-
ilere göre 1919 yılı seçimlerini genel anlamda Temsil Heyeti adına aday gösterilen Müdafaa-i Hukuk
Cemiyeti üyeleri kazanmıştır. Buna mukabil arşiv kayıtları ve döneme ilişkin gazetelerinin aktardığına
göre İttihatçı – İtilafçı mücadelesinin yaşandığı Trabzon seçimlerinde Mustafa Kemal Paşa cephe-
si pek üstünlük sağlayamamıştır. Seçimlerde Trabzon sancağından yedi mebus seçilmiştir. Sakizade
Hasan Bey, Nafis Müsteşarı Ahmet Muhtar Bey, Reiszade Ali Şükrü, Efendizade Ali Şefik Bey, müstafi
Kaymakam Hüsrev (Gerede) Bey, Ordulu İsmail Bey, Dizdarzade Eşref Bey, Son Osmanlı Mebu-
san Meclisi’ne seçilen mebuslardır. Bu çalışmada Arşiv belgeleri doğrultusunda Trabzon vilayetine
bağlı Trabzon merkez sancağında 1919 yılı seçimlerine giden süreç ve seçimler konusu ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı İmparatorluğu, Seçim, Trabzon Sancağı, İttihat ve Terakki Fırkası,
Hürriyet ve İtilaf Fırkası.

1Dr. Öğretim Üyesi, Ufuk Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, aslihan.kilinc@ufuk.edu.tr https://orcid.org/0000-0001-8928-2961.
İlk olarak Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi (KSBD), Sonbahar 2020, Y. 12, S. 23 de yayınlanan bu makale tekrar gözden geçirilerek bu
sayıda yer almıştır.

71