Page 42 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 42
tarih çevresi
ve ayrıca efeler seçimlere giden süreçte Batı Anadolu halkının yanında olmuştur. Buna mukabil efe-
lerin seçim sürecinde kendi adaylarını seçtirmek için verdiği mücadele halkı olumsuz etkilemiştir.
İşgallerin her bölgede fazlasıyla hissedildiği bu dönemde halk güvence olarak gördüğü efelerin seçim-
lere karışmasına ılımlı bakmamıştır. Zira seçim sürecinde Aydın ve Menteşe halkı İttihat ve İtilaf
mücadelesinin ortasında kalmış ve efelerinde bu olaylara karışmasıyla seçimlerde beklenilen özveriyi
gösterememiştir. Özellikle Temsil Heyeti adına Osmanlı İmparatorluğu’nda bir dönüm noktası olan bu
seçimlerde halkın seçimlerde bekleneni yerine getirememesi, Hürriyet ve İtilaf Fırkasının bölgeden
mebus çıkarmış olması teşkilatlanma çalışmalarının bir nevi yetersiz kaldığının da göstergesi olmuştur.
Nitekim tüm bu olumsuzlukların gölgesinde 1919 seçimleri Aydın ve Menteşe Sancaklarında Aralık
ayı sonlarına kadar yapılmış, Ardahan Mutasarrıfı Bodrumlu Mustafa Hilmi (Uran) ve Halil İbrahim
Efendi Menteşe’den, Hüseyin Kazım Bey, Cami Bey ve Bozdoğan Müftüsü Emin Efendi Aydın’dan
mebus olarak seçilmeyi başarmıştır. Sonuçların açıklanmasıyla her iki sancakta da hayal kırıklıkları
yaşanmıştır. Özellikle Menteşe’den Halil İbrahim Efendi’nin Hürriyetçilerin adayı olarak seçimi ka-
zanması Temsil Heyeti ve İttihat Terakki Fırkasını hem üzmüş hem de endişelendirmiştir. Bununla
birlikte bölgede yaşanan işgallere nazaran seçimlerin iptali söz konusu olmadan bitmesi ve Meclis-i
Mebusanın açılma sürecine girilmesi herkesi umutlandırmıştır. Bu bağlamda Son Osmanlı Mebusan
Meclisi seçimleri daha öncede belirttiğimiz gibi Kurtuluş Savaşı’nın en önemli süreci olmuştur. Halk
sığındığı Temsil Heyeti ve Mustafa Kemal Paşa cephesinin galibiyetini görmüş ve bundan sonraki
süreçte de Cumhuriyet’e doğru emin adımlar atmıştır.
42
