Page 29 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Mütareke ve Milli Mücadele Yıllarında Aydın ve Menteşe
Sancaklarında Yapılan Seçimler

Aslıhan KILINÇ1

Özet
XIX. yüzyıl sonunda Meşrutiyet düşüncesi Osmanlı İmparatorluğu’nda giderek güçlenmiş ve

Sultan II. Abdülhamid 23 Aralık 1876’da Kanun-ı Esasi’yi ilan etmiştir. Türk tarihinin ilk modern
anayasası olan Kanun-ı Esasi’nin ilanından sonra ilk Mebusan Meclisi 1877 yılında açılmış ancak
1877 Osmanlı-Rus savaşının çıkmasından sonra Sultan II. Abdülhamid tarafından otuz yıla yakın
süre tatil edilmiştir. 1908 yılında Meşrutiyet’in tekrar ilan edilmesi ile açılan meclis 1918 Aralık
ayına kadar görev yapmıştır. 1919 yılında tekrar seçimlere giden Osmanlı İmparatorluğu’nda Son
Osmanlı Mebusan Meclisi seçimleri 7 Ekim 1919’da Ali Rıza Paşa Hükümeti’nin seçim kararı al-
masıyla resmi olarak başlamıştır. Özellikle Batı Anadolu’da yaşanan ağır işgaller nedeniyle seçim-
lerin bu bölgelerde yapılması pekte kolay olmamıştır. Bunlar arasında henüz Yunan işgali altına
girmemiş, Menderes’in güneyi İtalyan işgali altında olan Aydın ve Menteşe Sancaklarında diğer iş-
gal güçlerine nazaran daha ılımlı bir politika izlendiği için seçimler yapılabilmiştir. Bu iki bölgede
yapılan seçimler sonucunda Osmanlı Mebusan Meclisine Aydın’dan üç Menteşe’den de iki olmak
üzere beş mebus seçilmiştir. Hüseyin Kazım (Kadri) Bey, Cami (Abdülkadir Cami Baykurt) Bey,
Emin Bey Aydın’dan seçilirken, Mustafa Hilmi (Uran) Bey ve Halil İbrahim Efendi Menteşe san-
cağından seçilen mebuslardır. 12 Ocak 1920 tarihinde Son Osmanlı Mebusan Meclisi toplanmış
ve 16 Mart 1920 tarihinde İngilizler tarafından işgal edilinceye kadar yirmi dört oturum yapmıştır.

Anahtar Kelimeler: Aydın, Menteşe, Efelerin Mücadelesi, Sivas Kongresi, Seçimler

1Dr. Öğretim Üyesi, Ufuk Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, aslihan.kilinc@ufuk.edu.tr https://orcid.org/0000-0001-8928-2961.
İlk olarak 27.12.2020 tarihinde Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt.7 Sayı. 2 de yayınlanan bu makale tekrar
gözden geçirilerek bu sayıda yer almıştır.

29