Page 60 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

sandığımızdan daha eskiye dayandığını göstermektedir.

Larama’nın ardından Gurgum tahtını muhtemelen oğlu Muwizi devralmıştır; bu bilgi MARAŞ 4 stelinde
yer alan ifadelerden anlaşılmaktadır6. Onun ardından Halparuntiya I tahta çıkmış ve krallığın yönetimini üst-
lenmiştir. II. Muwatalli ve onun oğlu Halparuntiya II, Gurgum’un kraliyet silsilesinin önemli halkaları olarak
görülmektedir. Özellikle Halparuntiya II’nin, MARAŞ 4 stelinde kendisini “Muwizi’nin torunu, Kral Muwa-
talli’nin oğlu Gurgum Kralı Halparuntiya” olarak tanıtması, krallığın ardışık kuşaklarını net bir şekilde ortaya
koymaktadır7.

Gurgum Krallığı’nın tarihindeki bir diğer önemli kral ise II. Halparuntiya’dır. Onun adı, III. Salmana-
sar’ın seferleri sırasında anılan krallar arasında yer alır; bu da Gurgum’un o dönemdeki gücünü ve bölgedeki
etkisini koruduğunu gösterir8. Ayrıca, 1906 yılında Maraş’ta bulunan ve İstanbul’a götürülen bir heykel parça-
sında, Halparuntiya II, kendini “Hirika kentini yıktığım yıl...” sözleriyle tanıtarak, askeri başarılarını ve yönetim
gücünü belgelemiştir9.

Asur İmparatorluğu ile ilişkisinde Gurgum Krallığı, zaman zaman zorlu bir süreç yaşamıştır. Kral Tar-
hulara, Assur’a karşı kurulan bir ittifakta yer almış, ancak bu ittifak M.Ö. 743 yılında Asur’un baskısıyla da-
ğılmıştır. Tarhulara’nın ardından, oğlu Mutallu’nun babasını devirip Gurgum’un son kralı olarak tahta geçmesi,
krallığın sonunu getiren bir dönüm noktası olmuştur10. II. Sargon’un M.Ö. 721–705 yılları arasında gerçekleş-
tirdiği seferler sonucunda Gurgum, Assur İmparatorluğu’nun bir parçası haline gelmiş ve Marqas/Marqasti
adıyla bilinen bir Assur eyaleti olmuştur11. Böylece, Gurgum’un bağımsız kraliyet soyu sona ermiştir.

Gurgum’un kraliyet soyunu takip etmek mümkündür, ancak incelenen iki torso ve iki başın hangi krallara
ait olduğu kesin olarak belirlenememektedir. Bununla birlikte, bu eserlerin sanatsal stil özellikleri, dönemlerine
dair bazı ipuçları vermektedir. Maraş bölgesinden gelen heykellerde Luvice yazılı kraliyet isimlerinin bulun-
ması, bu parçaların kraliyet heykellerine ait olabileceğini düşündürmektedir. Bu durum, Gurgum Krallığı’nın
kültürel mirasının ne denli değerli olduğunu bir kez daha ortaya koymaktadır.

Kral Larama I Steli

Kral Larama I steli, Gurgum-Maraş Kent Devleti’nin en önemli arkeolojik buluntularından biridir. İlk
olarak 1882 yılında Kahramanmaraş’ta Otto Puchstein tarafından keşfedilmiş, aynı yıl Amerikan misyoneri
Henry Marden tarafından incelenmiştir. Bu önemli eser, 1890 yılından bu yana New York Metropolitan Mü-
zesi’nde sergilenmektedir. Stelin boyutları yaklaşık olarak 1,10 metre yüksekliğinde ve 56 santimetre genişli-

5 Bryce, 2012: 122.
6 Bryce, 2012: 122-123.
7 Bryce, 2012: 123.
8 Grayson, 2002b: 18.
9 Hawkins, 2000a: 256.
10 Olmstead, 1923: 225; Hawkins, 2000a: 250.
11 Hawkins, 1990, s. 352; Winckler, 1907: 252; Stiebing, 2009: 277.

58