Page 14 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

İkinci derecede yaygın olarak kullanılan ( % 0,999- 0,500) adlar içerisinde Sevindik, Çalapverdi, Ayvad, Emir, Emir
Şah ve Elvan isimleri dikkat çekmektedir. Sevindik, Avunduk, Güvendik, Beğendik gibi Türkçe fiillerden yapılan bu güzel
isimler günümüzde çok daha az kullanılıyor. Aileye yeni bir oğul gelince herkes sevinir ve çocuğa bu sevinci göstermek
için Sevindik adı konulur. Yeni doğan çocukla avunulur ve çocuğun adı Avunduk olur.

Baba ve oğul neslindeki isimlerin kullanım oranlarını karşılaştırdığımızda en yüksek oranda artan isim Emir Şah
olarak karşımıza çıkmaktadır. Baba neslinde sadece 1 kişi tarafından kullanılan Emir Şah adı oğul neslinde 17 kişi tara-
fından (% 0,545) kullanılmaya başlanmıştır. Bu oranda yüksek olmasa da Cafer, Üveys, Çalabverdi, Pir Ahmed, Pir Ali
gibi isimleri kullanım oranlarında artış olduğu tespit edilmektedir. Aslında Mehmed, Ali, Ahmed gibi Arapça kökenli İslâmi
adlarda XVI. Yüzyıl boyunca belirli bir artış olduğunu, buna karşılık Balı, Sevinç, Güvendik, Ürkmez, Karaca gibi Türkçe
kökenli adlarda azalma olduğunu daha önceki çalışmalarımızda tespit etmiştik. Yukarıda Emir Şah, Çalapverdi, Cafer
gibi adlardaki artış daha çok bu yöreye has sebeplere dayanıyor olmalıdır.

Defterde yer alan çok güzel Türkçe isimlerden bir kısmını burada vermek isteriz: Acar, Acun, Armağan, Aydın, Ay-
doğmuş, Beğendik, Beytemür, Budak, Demir, Duman, Durak, Esenlü, Göçeri, Gökçe, Gönül, İlbeyi, İlpaşa, Karaca, Kork-
maz, Saltık, Sevinç, Sevindik, Şahin, Tabdık, Yaylabeyi.

Tahrir Defterleri bize aile büyüklüğü ve dolayısıyla nüfusun genç mi yoksa yaşlı mı olduğu konusunda da bilgi ver-
mektedir: 1523 yılında Saraycık köyünde yaşamakta yarım çiftlik yer ekip biçmekte olan Balı isimli köylünün babası
Hamza bu tarihten önce ölmüş bulunuyordu. Balı’nın toplam kaç çocuğu olduğunu tam olarak bilemesek de o sırada vergi
verecek yaşta bulunan iki oğlundan birincisine Pir Hasan, ikincisine Emir Hasan isimlerini vererek belki dedesinin ruhunu
şad etmiş, belki de sadece güzel bir kafiye tutturmuştu15.

El Viran köyünde yaşayan ve yarım çiftlikten az yer ekip biçen Emir oğlu Gaib ise üç yetişkin erkek evlada sahipti.
Bunlardan en büyükleri olan Murad evli olduğu halde Kulu ile Ali henüz evlenmemişlerdi16. Yine aynı köyde yaşayan
Salih’in oğlu Balı ise çocuk bakımından daha zengindi. Balı’nın ikisi evli ve ikisi bekâr olmak üzere yetişkin yaşta 4 oğlu
bulunmaktaydı. Bunlara da sırasıyla Hızır, İlyas, Adil ve Şehzaman isimlerini vermişti. Balı’nın ergenlik yaşında başka
erkek çocuğu olmasa bile, bir bu kadar da kız çocuğu olduğunu düşünecek olursak 8 çocuk babası olduğunu söyleyebili-
riz.

Karaca Ağaç köyünde sadece 12 kişi yaşamaktaydı. Bunlardan Mehmed’in babası Hüseyin tahrirden önce rahmet-i
Rahman’a kavuşmuştu. Mehmed birinci oğluna Hasan ismi vermişken ikinci oğluna Hüseyin ismini vermişti. Öyle sanı-
yoruz ki Hüseyin dedesinin ölümünden sonra doğmuş ve dedesinin ismi kendisine verilmişti. Daha sonra doğan iki erkek
çocuğa da Bulgar ve Mustafa isimleri uygun bulunmuştu17. Köyde yaşayan diğer 7 yetişkin erkek ise 3 farklı aileden idi-
ler.

Dere köyünde yarım çiftlik yer eken Hacı’nın oğlu Musa’nın da Ömer, Bayezid, Mustafa ve Ali isminde hepsi de
bekâr olan 4 oğlu bulunmaktaydı18.

Otacı köyü sakinlerinden Seydi isimli müteveffanın Receb adındaki yarım çiftlik yer eken oğlu ise Mehmed, Ramazan,

15 TD.117 (1523), s. 307.
16 TD.117 (1523), s. 308.
17 TD.117 (1523), s. 310.
18 TD.117 (1523), s. 311.

12