Page 48 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 48
tarih çevresi
Whycherley’e göre: “öyleki, Akropolis söylenebilir (Mango, 1994).
artık vazgeçilebilir bir nesneydi ve daha da Aslında, bu yeni kent kurgusu, tamamen
ilginci Akropolis artık eski şehirlerde geniş özgün olmakla beraber hristiyan dinin
ölçüde gereksiz olmuştu” (Whycherley, 1986). şekillendirdiği yeni şehircilik kodlarıyla yeni
Bu yeni kent kurgusunun etkisiyle, bir kurguda Roma yaratmak, demekti. Bu
üstelik en görünür biçemde kurgulanarak Roma’dakine benzer ama ondan üstün, dinsel
Tanrıların yaşadığı Akropolis görmezden açıdan ise Roma’dakinden tamamen farklı bir
gelinerek ve adeta bypas edilerek yeni bir kent kentin boyutsal modellemesiydi. Benzerlikler
kurgusu oluşturulmuştu ve bu kurguda artık ve farklılıkların birarada uygulandığı, ayrılıp,
Akropolis’e yer yoktu. Bunun sonucu olarak, ayıklanarak seçildiği daha sonra ise tekrar bir
gelişimini ve dönüşümünü sürdüren bazı eski araya getirilerek yeniden yaratıldığı yeni bir
Antik kentlerde Akropolis, Tapınaklar, model ve üç boyutlu bir oluşumdu.
tiyatrolar, hiç dokunulmadan terkedildi, 1.2 Kentin Roma Döneminde
kentlerin bu bölümü binlerce yıl değişmeden Yapılandırılması, S. Severus’a Atfedilen
adeta kristalize olarak kaldı. Kent Kurgusu
“Bu eski Yunan kent bölümü, adeta Kentin iconic kurgusunda Roma
Konstantinus’un master planının içinde saf bir dönemini vurgulayan iki önemli yapı
bölümdü” (Kreitheimer, 1983). “Kentin bulunmaktaydı; Hipodrom, yeni eksen
içerisinde Helen döenmi pagan tapınakları Mese’nin açılışı. Böylece, doğal olarak kentin
dokunulmadan, zaman içerisinde bozulmaya topografyasında var olan tepeler kentin yeni
bırakılmıştı, Helen temelli kent sur eksenler axis urbis (kent eksenleri) ile
duvarlarına, yakın olarak hristiyan şehir yapılandırılması ile yeni birer anlam ve işlev
modeli Konstantinus tarafından eskisi model yüklenerek, adeta kentin görsel siluetinde
alınarak, fakat nasıl olduğunu bilmediğimiz sırasıyla yer almaya başlamıştır.
şekilde genişletilmişti” (Kreitheimer, 1983).
Kent kurgusu, S. Severus döneminde
Mango ise kentin yapılandırılmasını çok daha çok birincil ana eksen Mese Caddesi,
farklı bir şekilde ele alır. Her ne kadar kent Hipodrom , Akropolis, Tetrastoon ve Haliç’e
Helenik kökenlerine ait bölümü saf olarak doğru inilince küçük bir liman ve S.Severus
kalmış olduğu düşünülüp batıya doğru Roma surları ile henüz ölçek olarak yeni yeni
planlamasıyla genişlemişse de, gerçekte bu kurgulanmakta olan çekirdek bir Roma kentini
Roma dokusunun içerisinde ne kadarı yansıtıyordu. Daha kapsamlı bir tanımlama ile
Helendir pek bilinmez. Sadece, kentin, Severus kentinin başlıca nirengi noktaları;
Akropolis’ten Helenik kökenli olarak başlayıp, Hipodrom, Tetrastoon Forumu Embolos ve
yeni yapılandırılan gelişim ekseninin ise Zeuksippos Hamamları idi (Çelik, 1996). Bu
Roma mimarisi olarak devamlılık bulduğu yapılarla kent aynı zamanda bir Roma kenti
46
