Page 6 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

"VE KÖŞEBAŞLARINDAN SESLER: BİR GÜN, SEN DE
GÖÇTÜN GİTTİN..."

Prof. Dr. Kemal ARI•

Ünlü Fransız yazar Victor Hugo, bir sözünde; “Kitaplık kurmak, tapınak yapmak kadar kutsaldır”
demiş. 19. Yüzyılın en önemli Fransız yazarlarından birisi olan Victor Hugo, Napolyon’un gener-
allerinden birisinin oğlu. Sorunlu bir aile ortamında büyümüş; ama yazarlığı ve hayal gücünün genişliği
nedeniyle yüzyılların dâhisi sayılıyor. Daha çok Sefiller adlı romanıyla tanınan ve ünlenen yazar, kita-
plığı “kutsallık” kavramıyla anlatmaya çalışmış.

Kutsallık deyimi bana tapınak sözcüğünü anımsatıyor nedense; belki de sezgisel olarak;
ama ne yalan, içimde bir ses de, bu değerlendirmenin doğru bir değerlendirme olmadığını söylüyor.
Kutsalını insan yaratır; ona ruh dünyasında bir yer verir; sonra da yarattığına tapınır… Tapınmanın
özünde ise dogmalar yatar. En azından pagan din anlayışlarında hep böyle olmuş. Bu tinsellik, gider-
ek tinselliğin yapıtları olan tapınaklar, kişinin ruhsal varlığıyla ilgili bir şey. Kitaplıkları, dogmalarla
anlatabileceğimiz tapınaklarla eş değerli görmek ne derece doğru, bilemiyorum. Ancak bilginin birik-
tiği, insanoğlunun imbik imbik aklından ve belleğinden geçirerek ortaya koyduğu bu bilginin gelecek
kuşaklara aktarıldığı kütüphaneler geçmişle gelecek arasında bir köprü oluşturmuyor mu?

Geçmiş de kütüphanede gelecek de..

Ya günümüz? Günümüz nerede?

Günümüz de bir açıdan bakılınca aslında, her yönüyle kütüphanelerde. Günümüzü anlayıp
yorumlamanın, bunu yaptıktan sonra da duygu ve bedensel duruşumuzu belirlemenin yolu bilginin to-
plandığı ortamlara yönelmek değil mi? Burada kütüphane deyimini dar anlamıyla ele aldığımın tabi ki
farkındayım. Bilginin kaynağını bugün, yalnızca dört duvar arasında, kimi zaman kasvetli, kimi zaman
da albenisi yüksek kitaplardan oluşan ortamlar olarak algılamıyorum. Sanal kütüphaneler oluştu artık;
bilgi, algılamakta güçlük çektiğimiz bir boşlukta yüzüp duruyor; üstelik her geçen gün büyüyerek ve
semirerek... Parmaklarımızın ucunda çok şey; dokunduğumuz anda karşımızda beliriveriyor. İnsanoğ-
lu, tapınakların bile başaramadığı mucizeleri gerçekleştirdi bilişim ve kuantumla; bilgi toplumunun da
ötesine geçti.
Yine de düşünmek gerekiyor:
Bu sihirli aleme yolculukta, o yolun taşlarını tek tek kütüphaneler oluşturmadı mı?
•Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve Inkılap Tarihi Enstitüsü.

6