Page 66 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

bir millî hükümete dönüştü. Daima, Antant Türklerle baş etmenin tek yolu onlara sert
ülkelerinin 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul'da davranmaktı, çünkü "Türkler sadece güç
Sıkı Yönetim dayatmalarının Osmanlı Meclis-i kullanmadan anlarlardı". General Harrington ve
Mebusan'ının bilinçli bir şekilde Türk Misak'ı İstanbul'daki diğer Müttefik komutanları bu tür
Millisi'ni onaylamayı geciktirmesine bir tepki güvencelerin birer hayal olduğunu biliyorlardı.
olarak gerçekleştirildiği varsayılmaktadır. Sevr şartlarının neler olduğunu öğrendiklerinde
Doğrusu ise böyle değildir. Sıkıyönetimin telkini öfke ile ayaklandıkları zaman, Türkler güçlü bir
ve bunu takip eden her şey, daha ziyade, direniş gösterebilir ve göstereceklerdir. Bütün
Paris'teki müzakerecilerin kendilerine empoze bir Türk nüfusunu bastırmakta İstanbul'daki
etmeye hazırlandığı aşırı ağır barış şartlarını Müttefik ve Yunan garnizonları çok küçük
öğrenecek olan Türklerin İstanbul'da kalacaktı. O'nun uyarıları sonucunda, Müttefik
konuşlanmış nispeten küçük işgal gücüne karşı kabineleri işgal kuvvetlerine Sevres şartları
açık bir kalkışmasını engellemekti. Versailles'ta açıklandığında herhangi bir örgütlü direniş
düzenlenen konferansa katılanlar, mutlu bir yükselmeden önce İstanbul'da Sıkıyönetim ilan
şekilde Türk topraklarını, itiraz edebilecek ya da etmeleri talimatını verdi. Bu yüzden 16 Mart
edecek hiçbir Türk temsilcinin bulunmadığı bir 1920 tarihinde, Osmanlı yetkililerine herhangi
ortamda kendileriyle milliyetçi azınlıklar bir açıklama yapılmaksızın söz konusu bu
arasında en yüksek teklif verenlere göre emirler yürürlüğe kondu. İşgal orduları
dağıtarak, hemen akabinde San Remo'da başkentin önemli yerlerini işgal etti,
düzenlenecek konferansta netleşecek olan barakalarında uyumakta olan çok sayıda Türk
sonuçlara varmışlar ve bundan kısa bir süre askerini katlettiler. Müttefik askerleri Osmanlı
sonra da Sevres'de Anlaşma imzalamışlardır. Meclis-i Mebusan'ına baskın düzenleyerek,
Paris'teki İngiliz temsilci bile, ama İstanbul'daki aralarında hem İngilizler hem de İstanbul
askeri komutanlar kesin bir şekilde, Türklerin hükümeti tarafından Müdaafa-i Hukuk üyelikleri
müttefiki olan Almanya ve Avusturya'ya aynı yıkıcı olarak nitelenmesine rağmen
zamanlarda dayatılan şartların çok ötesinde olan tutuklanmayacaklarına dair açık İngiliz
ve Türklerin bir millet olarak gerçekten yok güvencesiyle İstanbul'a gelerek Meclis'e katılan
halk oyuyla seçilmiş örgüt temsilcilerinin de
olmasını içeren şartların aşırı sertliğini fark
bulunduğu çok sayıdaki milletvekilini
etmişlerdi ve bunun İstanbul'da kaçınılmaz bir
şekilde bir Türk isyanına yol açacağına tutukladılar.
inanmaktaydılar. David Lloyd George ve Aynı zamanda, daha önceden
arkadaşlarına Venizelos tarafından Müttefik gördüğümüz gibi, pek çok önde gelen Osmanlı
işgal güçlerinin herhangi bir olayı kolayca aydını ve yazarı da "savaş suçlusu" olarak
bertaraf edebileceğine dair güvence verilmiştir. tutuklandılar ve halihazırda orda bulunanlarla
Buna göre, gerektiğinde Yunanistan daha fazla buluşmak üzere Malta'ya gönderilip

ordu gönderebilecek ve Türkleri "oldukları hapsedildiler. İşgalin başladığı 1918
yerde" tutacaklardı; Venizelos'a göre aslında Kasımı'ndan itibaren İngiliz ve Fransızlar

64