Page 67 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Osmanlı hükümetinin bütün operasyonlarını da Ankara'da Erkân-ı Harbiye Reisliği görevini
izlemekteydi. Ancak açık olan bir şey varsa o da yapan Fevzi (Çakmak), ayrılmadan önce Meclis-
bu denetimin çok sıkı olamamasıydı. Çünkü i Mebusan'ı süresiz erteleyen ve böylece
Osmanlı Harbiye Nezareti gibi her türden pozisyonunun devam etmesini sağlayarak
mahallî popüler Türk direniş grupları Ankara'da Meclis-i Mebusan'ın yerini almayıp
Müttefiklerin burnunun dibinden silah ve devamı nitelliğinde olacak diğer bir organ
cephaneler çalıp bunları Anadolu'daki millî kurabilecek olan Osmanlı Meclis-i Mebusan
direnişe yardım olarak göndermekteydiler. Başkanı Celaleddin Arif (bu fikir Mustafa
Şimdi, bu durum sıkı bir kontrol altına alınmıştı. Kemal tarafından hemen benimsenmiştir) ve
Osmanlı hükümetinin bakanlıkları gerçekte daha pek çok ünlü sima bulunmaktaydı.
Müttefik komutanları tarafından üstlenilmişti.
İstanbul'da Sıkıyönetim ilanı, Osmanlı
İstanbul hükümetinin ödediği paralar
Parlamentosunun askıya alınması, pek çok aydın
karşılığında dini yetkililer tarafından Türk
ve yazarın yanı sıra parlamento üyelerinin de
milliyetçi liderlerini kınayan ve öldürülmelerinin
tutuklanarak hapsedilmesi ve bütün Osmanlı
caiz olduğunu içeren fetvalar yayınlandı.
hükümeti üzerinde yakın Müttefik askeri
Türk direnişi açısından bakıldığında
denetiminin kurulmasıyla Mustafa Kemal çok
Müttefiklerin Sıkıyönetim başlatmalarının pek fazla bir güçlükle karşılaşmaksızın Anadolu'da
çok sonuçları olmuştur. Her şeyden önce,
bir sürgün hükümeti kurma noktasına getirildi.
direnişe büyük sempati beslemelerine rağmen
Sadece basitçe Sultan'ın hükümetini kurtarmak
İstanbul'da kalarak buradan yardım sağlayan pek
için savaşmaktan çok daha fazlasını yaparak,
çok kişi şimdi artık bunun böyle devam
Sultan'ın İstanbul hükümeti görevlerini yerine
etmesinin mümkün olamayacağını görerek,
getirecek bir durumda olmadığı için, her taraftan
Anadolu'ya kaçanlarla birleşmişlerdir. Bunlar
maruz kalınan saldırılara karşı Türk halkını
arasında zeki yazar Halide Edip, kocası Adnan
temsil etmek ve onları savunmak iddiasını
Adıvar, Türk Kızılayı'nın en üst yetkilisi, Harp
sürekli bir hale getirmiştir. İlk adım olarak,
Bakanlığı'nda görevli olan ve bakanlığın hem
Anadolu direnişinin başkenti Sivas'tan
Anadolu hem de Trakya'daki Türk
Ankara'ya taşındı, burası muhtemel bir Müttefik
milliyetçilerine yaptığı yardımları kontrol eden
saldırısına karşı daha savunulabilir bir yerdi,
İsmet (İnönü), daha sonraları Türkiye'nin en
ayrıca Anadolu ulaşımında ve iletişim
önemli gazeteci ve roman, kısa hikaye
sitemlerinin odaklandığı bir yerdi ve şimdi de bir
yazarlarından biri olan Yakup Kadri
millî hükümetin merkezi oluyordu.
(Karaosmanoğlu), hem İstanbul hükümetinde
Erkân-ı Harbiye Reisliği hem de Harbiye Nazırı İkinci olarak, ülke genelindeki bütün
olarak görev yapmış olan ve Türk milli mahallî Müdaafa-i Hukuk Cemiyetlerine çağrıda
direnişinin liderliğine Mustafa Kemal'in bulunarak, İstanbul'da dağıtılan Meclis-i
getirilmesini isteyenlerle geniş yetkilerini Mebusan'ın temsil ettiğinden daha iyi bir şekilde
kullanarak işbirliği yapmış olan ve daha sonra halk iradesini temsil edecek olan yeni bir

65