Page 49 - Tarih Çevresi Dergisi - Ocak Şubat Sayısı 2021
P. 49

tarih çevresi




            İslam Cumhuriyeti’nin başkanını ve hükümet     etmeye çalışmıştır. Beyaz Saray sözcüsü Jody
                               36
            üyelerini  saptamıştır .  İran’daki  yabancılar  Powel,   Washington’da   yaptığı   basın
            panik  içinde  ülkeyi  terketme  çabasındadır.  toplantısında eğer Şah İran’ı terketmeye karar
            Aynı gün Milliyet Gazetesinde Sami Kohen       verirse  Amerika’ya  gelmesinden  memnun
                                                                                  40
            bir değerlendirme yaparak dış basının Türkiye  olacaklarını  belirtmiştir .  Şahın  ayrılışını
            ve İran’ı aynı kefeye koyduğunu, Türkiye’yi    önlemeye çalışan subayların hükümet darbesi
            de  İran  gibi  sorunlu  gösterdiğini  belirterek  yapabilecekleri konusunda haberlerin artması
            Türkiye ve İran’ın karşılaştırmasını yaparak şu  üzerine, ABD’nin Avrupa’daki kuvvetlerinin
            farklılıklara  dikkat  çekmektedir;  Türkiye   başkomutan  Yardımcısı,  Havacı  General
            demokratik  bir  ülkedir.  İran  değil.Halk    Robert  Huyser  aniden  Tahran’a  gelerek
            monarşiye karşı ayaklanmıştır. Türkiye laik bir  uzunca bir süre kalmıştır Tahran’daki ABD
            ülkedir. İran’da isyanı mollalar başlatmıştır.  Büyükelçisi Sullivan, Generalin geliş nedenini
            İran için şiilik çok önemlidir. İran’da ciddi  “değişecek generalleri kontrol altına almak
            halk katılımı vardır. Biz de ise teröre halkın  için” yanıtını  vermiştir.  ABD  ve  İngiltere
            desteği yoktur. Siyasi partiler teröre destek  Bahtiyar  hükümetinin  birkaç  ay  işbaşında
            vermez.  İran’da  ordu  halk  ordusu  değildir.  kalarak, yumuşak geçişe zemin hazırlanmasını
            Şaha  bağlı  ve  onu  korumakla  yükümlüdür.   temine çalışmışlardır. Ancak, görülecektirki
                                                                                           41
            Bizim  ordumuz  ise  demokratik  rejimin       onların bu hesapları tutmayacaktır .
            koruyucusudur .
                         37
                                                                    Tercüman’da  “İran  yeni  döneme
                   Bahtiyarın  Şahın  tatile  gideceği     girerken”  başlıklı  yazıda,  İran’da  ABD’nin
            yolundaki  açıklamasını,  saray  sözcüsünün    başarısızlığının sözkonusu olduğu, petrolün
            yalanlaması   nüfuz   mücadelesi    olarak     ötesinde ABD’nin ortadoğu’da hakimiyetini
                                                                                                   42
            değerlendirilmiştir.  Başbakanlığı  onaylanan  kaybedebileceği değerlendirmesi yapılmıştır .
            Bahtiyar İran’ın jandarmalık yapmayacağını,    Bu arada Amerika, Şah’tan bir süre için ülkeyi
            İsrail’e  petrol  vermeyeceğini  bildirmiştir .  terketmesini, İran’daki protesto eylemlerinin
                                                    38
            Şahın kız kardeşi ve annesinin Los Angeles da  ancak böylelikle durdurulabileceğini kendisine
            bulunan evlerinin çevresinde gösteri yapanlar  bildirmiştir. Aslında yeni Başbakan’ın göreve
            İran Şahı aleyhinde slogan atıp, çevreyi ateşe  alınması da Amerikan politikasının bir parçası
                                                              43
            vermişlerdir .   Bu     arada    Bahtiyar      idi .  Zaten ABD Dışişleri Bakanlığı, İran’da
                       39
            “sıkıyönetimin aşamalı olarak kaldırılacağını  kurulacak sivil hükümet ile işbirliğine hazır
                                                                                   44
            SAVAK’ın  normal  bir  haber  alma  örgütü     olduğunu  bildirmekteydi .  ABD  Başkanı
            haline  getirileceğini,  basına  uygulanan     Jimmy  Carter,  “şimdiki  halde  Şah’ın  İran
            sansürün kaldırılacağını” açıklamıştır.        dışına çıkması an meselesidir. Yakında uzun
                                                                                                 45
                                                           bir tatile çıkacağı kuşkusuzdur.” demişti .
                   ABD,    kamuoyu     önünde    Şahı
            desteklemeye  devam  etmiş,  ancak  perde             Aslında Amerikan Hükümeti, şimdiye
            arkasında  ülkeyi  terketmesi  yönünde  ikna   kadar  Şah’a  sağladığı  desteği  Bahtiyar




                                                      47
   44   45   46   47   48   49   50   51   52   53   54