Page 233 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

64 Ribbentrop, 7 Mayıs'ta Türkiye'nin Almanya'ya açıklamaktadır: "İtalya'nın Arnavutluk işgalini
sipariş vermiş olduğu tüm malzemenin içine sindirmiş ve İtalya'nın yeni makul toprak
gönderilmesi işlemlerinin bu gelişme nedeniyle taleplerini ABD Başkanı Roosvelt'i araya koyup
durdurulmasını emretmiştir. Hitler, 14 Mayıs'ta karşılamaya hazırdık" (a.g.k., III, 147).
Türkiye ile yapılmış en önemli satış
69 Bu öyle bir müttefiktir ki, kendi güvenliği ve çıkarları
sözleşmelerinin gereklerinin yerine getirilmesini için tüm Balkanlar'ı bile ateşe atmaktan
yasaklamıştır (Koçak, Türk Alman İlişkileri...;
çekinmemektedir. Churchill: "Türkiye davası
192). Böylece Kiel'deki Germenia tersanelerinde
müstacel bir vaziyet arzetmişti.Hitler Şarka
tamamlanan "Batıray" denizaltısı denize
doğru sarkmak yolundaki emellerini yerine
indirilmesine karşın Türkiye'ye teslim getirmekten belki şimdi çekinecektir.Bizim ona
edilmemiştir. "Saldıray" denizaltısı daha önce 16 menfaatimiz, Almanya'yı bütün Balkanlar'la ve
Nisan'da İstanbul'a gelmiştir. "Atılay" ve Şark cephesiyle husumet haline düşürmek
"Yıldıray" denizaltıları İstanbul'da Haliç'te yolundadır. Bu itibarla Türkiye ile bir muahede
Almanlar tarafından yapılmaktadır. Bunların imzalamanın büyük bir kıymeti vardır." (a.g.k.,
motorları da takılmak için İstanbul'a gelmekte II, 50) derken, İngiltere'nin yanında Türk
olan gemiden yolda indirilerek, Almanya'ya geri ittifakının değerini de ortaya koymaktaydı.
götürülmüştür. Bunun dışında 17 adet 15 cm'lik
70 Özgüldür, a.g.k., 129.
Krupp topu 12 adet 12 cm'lik Skoda topu, 12
torpido, 60 adet Messerchitd-109 Avcı uçağı, 8 71 Johannes Glasneck: Türkiye' de Faşist Alman
adet Heinkell-111 savaş uçağı gibi, diğer yandan Propagandası; çev. Arif Gelen, Onur Yyn.,
150 milyon mark tutarındaki kredi antlaşması da Ankara (Tarihsiz), s. 122.
parafe edilmemiştir. (Koçak, Türkiye' de Milli 72 Deringil, a.g.k., 100.
Şef Dönemi., 115).
73 Fahir Armaoğlu: "İkinci Dünya Harbinde Türkiye";
65 Koçak, Türk Alman İlişkileri..., 192.
SBF Dergisi, C. XIII, Sayı: 2, 1958, (Ayrı
66 Jivkova, a.g.k., 233. Bu parasal yardımdan önce basım) s. 13.
Genel Kurmay Başkanlığı Yüksek Müdefaa
74 Esmer, Sander, Olaylarla., 152.
Meclisi Mart toplantısında bir askeri sözleşme
taslağı hazırlamış bulunuyordu. Bu taslağa göre 75 Koçak, Türkiye'de Milli Şef Dönemi, 129-130.
Türk ordusunun insiyatifi düşmana kaptırmamak İnönü'nün bu ani değişimine Türk ekonomisinin
üzere hareket etme zorunluluğu, Balkanlar'a bir içinde bulunduğu çıkmaz neden olmuş olması
saldırı durumunda Bulgaristan'ın yerinden gerekir. Sanayide yedek parça sıkıntısı en üst
kıpırdatmamak üzere önlemlerin alınması, düzeye ulaşmıştır. Tarım ürünlerini ise, İngiltere
İtalya'ya savaş açılması durumunda da Almanya ölçüsünde satın alamadığı için üretici
Müttefiklerin desteği ile On İki Adanını Süratle zor durumdadır. (Glasnect, a.g.k., 124; Koçak;
Türk ordusu tarafından işgal edilmesi, Türkiye' de Milli Şef Dönemi, 130; Özgüldür,
Müttefiklerce Türk kıyılarının korunması ve a.g.k., 131).
düzenli bir deniz nakliyatının sağlanması, tüm 76 F. Armaoğlu Türkiye'nin 1925 Türk-Sovyet Dostluk
bunlara için de Türkiye'ye acil araç gereç ve para ve Saldırmazlık Paktı uyarınca, konuyu
yardımının yapılması gibi önlemler Sovyetler Birliği'ne açtığını Sovyetlerin
öngörülmekteydi. (ATESE Arşivi, İkinci Dünya Türkiye'yi savaşa girmemesi konusunda tehdit
Savaşı Koleksiyonu, Kutu 13, Dosya 13, Fihrist ettiğini yazar, (20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-
107). 1980); C. I, İş Bankası Kültür Yyn. Ank. 1991.
s. 407).
67 A.g.k., 233-234.; Bu konuda ayrıca bkz: Winston S.
Churchill: Çörçil Anlatıyor; Çev. A. E. Yalman, 77 Esmer, Sander, Olaylarla., 153.
C. I-IV, Vatan Gazetecilik ve Matbaacılık, İst., 78 Fransa'nın uğradığı kesin yenilgi Türkiye'de şok
1949, C. I s, 186.
etkisi yaratmış, İngiliz ittifakından
68 Churchill, bu konudaki düşüncelerini şöyle uzaklaşmasında önemli bir etken olmuştu. O

231